Y Tyst Cymreig

GAIR 0 EIFION. Nos Fercher, y 30ain o Hydref, cynhaliwyd cyf- arfod y Feibl Gymdeithas yn Ysgoldy Cenedlaethol Llanystumdwy. Cyniirychiolid y Gymdeithas gan y Parch E. Evans, Caernarfon, yr hwn a siaradodd am awr a chwarter mewn dull tra hyawdl. Wedi iddo droedio llwybrau lied adnabyddus yn ein gwlad ein hunain, gan daflu blodau, a gwasgar perarogl ar bob tu, cymerodd ni drosodd i Ffrainc, ac yna drwy holl wledydd Ewrop. Yr oedd corph araeth Mr Evans yn atebiad i'r gofyniad, ri beth a wnaeth y gymdeithas?' Yr oedd gweithrediadau y gymdeitlias yn cael eu hadrodd gyda grym a thlysineb. Yr oeddym yn cydmaru y parchus ddar- lithydd i'r gof yn euro yr haiarn gyda'r fath rym nes oedd gwreichion eirias-boctli filfil yn ymwylltio o'i amgylch. Yr oedd y gynulleidfa yn cael ei gor- chuddio gan wreichion ffraetheiriau a hanesion tarawiadol, nes yr oedd wedi ei swyno. Synem dipyn wrth glywed Mr Evans yn gallu gwnnuthur members yn bethau mor interesting. Y mae gan y watchmakers yna botelau yn llawn cym- mysgedd, yn yr hwn y maent yn rhoddi cadwynau pres, a phan y tynir hwynt allan y maent fel yr arian puraf. Wedi i'r numbers sychion hyn fod yn nghostrel fawr dawn Mr Evans, yr oeddynt pan yn cael eu dangos o flaen y gynulleidfa fel perlau yn dysgleirio. Aeth a ni hefyd trwy ranau o Asia, a thros y tonau i Ynysoedd y Fiji. Yr oedd yn noson wlawog, a theneuodd hyn y gynulleidfa. Yr oedd yn ddrwg genym nad oedd gan Moriah (M.) neb i'w cynnrychioii yn y cwrdd. Mr Hughes, curate, Llanystumdwy, trwy hawl- fraint (?) esgobol, a gymerodd y gadair, a chafwyd gair gan Meistri Williams, person, Llangybi, a Nicholson, Llanystumdwy, cyn i'r darlithydd gael ei alw at ei orchwyl. Taswn i yn gwybod na fuasech chwi ddim yn gwneuthur cam a nhw, baswn yn rhoi yr englynion yma. i'r Beibl i chwi,- Gair Duw i agor y deall—ydyw, Dysgawdwr i'r anghall; Gair Duw rydd olwg i'r dall-yn union, 'E ddaw y gwirion i ddiwyg arall. Ffyned nes y gorpheno—oleuo I leoedd sy'n wylo, A'i olermi, berwi bo Wigau Affrig i gyffro. Draw e sisial dros Asia,—Air yr Ion Oreu 'i ryw i China; I randir y fawr India Hedd a deifl y newydd da. Ond ofn sydd arna i mai wedi disrrywio y gynghan- edd gampus (?) yna y byddweh. Cymwch chi 'ch siawns. Mi rydach chi'n cael digon o ddeud wrthach chi. Yr ydym yn disgwyl y bydd genym dipyn go lew i yru i chwi yr wythnos nesaf os byddwn byw ac iach. Mae Cwrdd Chwarterol yr Annibynwyr i fod yn y Borth. Gosodiad Careg Sylfaen capel newydd yn Nghriciaeth. a Darlith ar Bobden,' gan y Parch J. Thomas, Liverpool, yn Rhoslan, a'r cwbl o hyn i ddydd lau nesaf. Os na fydd Neb yn mhob un, bydd Rhywun yn sicr o fod yn y ewbl. -.NEB.

Cyfnewidoldcb.—Rhaid fod pob peth yn gyfnewid- iol iawn, meddai papur Americanaidd. Ychydig o flynyddoedd yn ol yr oedd General Jackson yn eistedd rhwng dwy-foneddiges, a dywedai ei fod yn teimlo fel draenen yn nghanol rhosynau ac yn ddiweddar- ach, yr oedd yr Arlywydd Buchanan yu eistedd mewn cerbyd rhwng dwy foneddiges, a dywedai ei fod yn teimlo fel ystyllen mewn baril o driagl wedi ei hamgylchu a chylchau. z:,Y

YR EGLWYS WYDDELIG. -¡ Dydd Mercher, y 30ain o'r mis niweddaf, cynhal- iwyd cyfarfod mawr yn Hillsborough yn agos i Bel- fast, i wrthwynebu y bwriad o ddadwaddoli yr Eglwys Sefydledig yn yr Iwerddon; Disgwylid o leiaf, hanner cant o filoedd o bobl; ond er fod y ty- wydd yn ffafriol iawn, nid oedd yn bresenol dros bum mil Cynnwysa y papurau restr o'r yn mhlith y rhai mae gwyr penaf y wlad, yn^llen a Ueyg, yn nodedig. Yn y flwyddyn 1834, cynhaliwyd demon- stration cyffelyb o'r blaen. Amlygiad o nerth y Toriaid oedd hwnw yn union wedi'r Refarm Bill cyntaf. Mae yn gyd-darawiad lied hvnod, fod y blaid hono, yr hon nad yw byth on anghofio dim, nac yn dysgu dim, yn dyfod allan yn yr un-ddull yn union, wedi paso Reform Bill arall. Ond nid oes yma, onid cysgod i'r hyn a fu. Mae culni a rhagfarn yn gorfod cilio oddiar ffordd yspryd yr oes. Nis gall y sSl fwyaf ddallbleidiol bi(na. chyfaddef, fod y wlad I yn addfedu i gyfnod newydd mewn byd ac eglwys. Ye ofer y sect esgobyddol ddal eu gafael yn nghy- foeth y wlad tra yn y lleiafrif. Yn ofer y cynhelir eu breichfau gan y Presbyteriiid er mwyn llwgr- wobrwyaethy Regium Donum. Tra byddo dynion fel Archesgob Armagh, ac Esgob Down a Cunnor, a Deon Cashel, yn nghydo phendefigion mwyaf goleu- edig y wlad yn barod i wneuthur cyfiawnder a'r Iwerddon, ni ofelir nemawr am gri galarus rhanwyr yr ysbail. Bwriedid y cyfarfod hwn i fod yn am- lygiad o nerth anorchfygol. Disgwylid y byddai ei benderfyniadau fel taranfloedd yn nghlustiaa y Senedd. Ond syrthiodd yr amcan i'r llawr mewn dinodedcl, ac ni chlywir ond adsain edrychiad gwan- aidd y bwystfil wrth dynu ei anadl olaf.

GWEITHRED DEILWNG 0 EFELYCHIAD. Y mae yma, yn Penydarran, yn byw deulu lluosog o dad a mam a Uu o rai byehain. Mae y tad yn ddyn diwyd, sobr, a gonest, a'r fam yn rinweddol; ymdrechant roddi addysg dda i'w plant, llanw eu deall a phob gwybodaeth, dodrefnu eu meddyliau a thrysorau penaf doethineb, fel y gallont wrthsefyll hudoliaethau chwant, a chadw eu cymmeriad yn ddihalog yn nghanol gweithredwyr anwiredd. Ond y mae y reulu hwn wedi derbyn ei ran, ac wedi yfed yn helaeth o chwerwder cwpaneidiau trallod. Eu henwau yw Richard a Mary Peat. Er ys tair blynedd yn ol, digwyddodd iddynt dro galarus trwy ddamwain a derfynodd yn angeuol i'w rnab hynaf, John 12 oed, yr hwn oedd yn gweithio gyda'i dad, felly yn cynnorthwyo yn nghynhaliaeth y teulu. Rhyw foreu wrth ddychwelyd o'i waith j-hywfodd syrthiodd rhwng olwynion cerbydres, briwiwyd ef yn echryslawn, bu fyw am ychydig arian mewn poenau dirfawr, hyd i angau yn drugarog rhoi terfyn ar ei ingoedd. Yn mis Medi diweddaf. ail-agorwyd yr archollion a wnaeth y ddamwain uchod yn y teulu trwy i'w mab arall, Richard, yntau yn awr yn 12 oed, gyfarfoc1 ag angau dirybydd trwy ddamwain, pan wrth ei waith yn Melinau Gap Dowlais. Aeth i gyffyrddiad a gwerthyd (spindle) perthynol i'r peiriant mawr yr hwn a'i dirwynodd i mewn gan ei ciiwyrnellu o am- gylch ogylch gyda chyflymdra inellten, am tua phump o fllnuclau cyn y gallai y medrusrwydd a'r egni mwyaf ddwyn y peiriant i atalfa. Syndod! daeth oddiyno yn fyw, ond buan yr ehedodd y wreichionen anfarwol i wlad na ddaw damwain byth i'w gwrdd. Gadawsant eich dau wagnodau yn y yn y teulu a genadla hiraeth dwys tra byddant yn teithio anialwch y byd yma, a hwy yn Eilio can i'r DllW celi Am ingawl loes Calfari.' Pan ddaeth amgylchiadau y teulu yn wybyddus gwnaed casgliad er cynnorthwyo y rhieni adfydus, tanysgrifiwyd yn helaeth, hyny yw, yn deilwng o weithwyr Dowlais. Canlynwyd y trengedig i dy ei hir gartref gan dyrfa ddirfawr, a phregethodd y Parch. J. Bowen, yn ddwys a difrifol ar yr ach- lysur. Defnyddiwn ninau y seibiant presenol 'i ddatgan trwy y TYST clodwiw, fel y clywo holl feibion diwyd- rwydd o lanau y Taf hyd lanau y Tyne, ein diolch- garweh calonog i bawb, un ac oil, a danysgrifiodd at yr aohos teilwng yma, palla ein gofoel i ni enwi oil, ond anhawdd myned yn ddisylw i Mr Frederick Williams, Roller, fel blaenor y mudiad, mab yw yr Williams hwn i'r enwog ddwfn-ddysg feddyg Dr. Williams, Penydarran. Gwelir ynddo ef yr athron- ydd a'r Cristion wedi eu cyssylltu yn nghyd, holl rinwedclau yr athronydd moesol a'i uniondeb mwyaf amlygadwy, geirwiredd difrychau, hunanymroddiad diaviangar, mewn gair y haelionusrwydd ei yspryd yn ymddisgleirio yn ei wynebpryd gyda phryd- ferthwch anesgrifiadwy, 'megys afillau aur mewn gwaith arian cerfiedig,' Rhoddwn hefyd ein diolch- g-arvvch i John Jones, YSIV., prif oruchwylydd, nid yn unig rhoddodd yn dywysogaidd ei hun, ond rhoddodd fywyd i'r holl fudiad. Hygar wr dyngar dawngu, A fwriai les lawr i lu; Ar ni wrthyd gynnorthwy" Amryw ffyrdd i fyrdd neu fwy.' Gan obeithio y bydd yr iicliod yn foddion argy- hoeddiadol i lawer o weithwyr ag sydd yn gwario ar ofcred(I mewn un nos Sadwrn fwy na roddasant yn ystod eu hoes at bob aehos teilwng yn nghyd, terfynwn yn ngeiriau Pedr Fardd :— I Chwiliwn raid a chalon rydd Ein golud rho'wn i'n gilydd; Gwan nerthwn, rho'wn gynnorthwy I'n brolyr-dim ocyr mwj.—Cymydoj.

BRO MORGANWG. Y fro uchod yn briadol a orwedd rhwng Caerdydd a Phcnybont-ar-Ogwy, y tu isaf i'r florid Bost, neu rhyngddi a'rmor. Gelwir y darn yna o dir gyda phriodoldeb bro fras Morganwg. Cvfrifir Cwm lai, ac hyd yn ocd mor uchel a ffordd fawr Llantrisan t a Llaudaf. Mae yma bethau teilwng o'u croniclo yn cymmeryd lie ambell dro, a dichon y byddai yn dderbyniol genych eu cael o dro i dro i'w cylfoeddi yu y Tyst. Gadewch i ni ddechreu adrodd v pethau goreu yntau i ddechreu. Nos Fercher a dydd lau, Hydrof 16 a'r 17, cadwodd eglwys yMaendy ei chyf- arfod, pryd y gweinyddwyd gan y Parchn. T. Jones, Cefncribcr, W. Humphreys, Cadle, P. Grifliths, Allt- wen, D. Lewis, Brynymenyn, J. Thomas, Carmel. P. Howells, Ynysgau, a J. Davies. Taihirion. Gall- esid barnu fod y gwirioneddau yn cael argraff dda ar y cynnnlleidfaoedd lluosog. Y nos Fercher a'r dydd lau canlynol, cynhaliodd eglwys Bethesda y fro ei chyfarfod blynyddol, pryd y pregethodd y Parchn. D. Thomas, Abercanaid, J. Thomas, Carmel, J. Mathews, Castellnedd, J. Davies, Taihirion, Dr Rees, Abertawe, aJ. Davies, Caerdydd. Yr oedd y capel yn orlawn drwy y dydd, abu yr hin yn flaf riot dros y ddau ddydd. Collwyd llawer iawn o ddagrau. a gellir disgwyl clywed newvddion yn ol llaw.—Gohcbydd.

Y mae Esgob Worcester wedi ei gaethiwo i'w ystafell wely, gan y Bronchitis. Dywedir fod iechyd Ymerod^es Ffrainc mewn sefyll- fa wanaidd.

LLOFFION. Hilgi eryf yn ei feingefn.Yr oedd gan D -.fydd Rolant hen bregeth y bu cryn son am dani ar un amser ar y testyn hyqocl, < Milgi cryf yn ei feingefn.' Ceryddid ef gan. rai am bregethu ar y fath aestyn, ac yr oedd yntau ei hun bron yn amheu a oedd yn un cymwys, er fod ganddo sail i feddwl fod y milgi' wedi dal ambell un anystyriol. Pan y gwahoddwyd ef i Lundain i wasanaethu am dri mis, cyn ei fyned cyfarfu a'r Parch. 0. Thomas yn un o sasiynau y Gogledd; ac ebe Mr Thomas wrtho, 'Wei, Dafydd. Rolant, yr ydach yn dod i Lundain.' Ydw, debig cen wir,' ebe Dafydd Rolant. Deudwch i mi a raid i mi bregethu lawer gwaith acw?' 4 Wei,' ebe Mr Thomas, rhaid i chwi bregethu ddwywaith bob Sabbath, ac weithiau deirgwaith, a rhyw unwaith neu ddwy yn yr wythnos. Gyru ar bobl ddyeithr y byddwn ni acw.' We], a raid i mi gael pregetis. newydd bob tro deudwch ?' Wel wn i ddim, ar ol dyn dyeithr y mae llawer o honynt acw yn dueddol i fyn'd, a digon tebyg y bydd ilawer o'r un rhai yn eich gvrrando fynychaf.' Wei yr anwyl am lielpa i, beth wnai i ? Rhaid i mi ddwad a'r Milgi cryf yn ei feingefn' a'r cwbl acw ynte.' Gioobr odfa hwyliog.—Mewn man yn Sir Flint, yr oedd hen garitor pur hynod yn arfer gwrando. Byddai yn arfer siarad wrtho ei hun yn uchel yn y seat os byddai y pregethwr yn ei foddloni mn yn ei anfoddloni yn fawr. Yr oedd yno hen bregethwr, W yn pregethu un boreu Sabbath, ac yr oedd myn'd go lew ar y bregeth, a'r hen frawd yn y set yn ei mwynhau, ac yn dyweycl wrtho ei hun, ond yn ddigon uchel i eraill glywed, Da iawn, WiIliam-ie, da machgen i-eithaf da-vn wirionedd i ti gei ginio gyda fi heddyw—cei yn wir, lon'd dy fol o lamb a thatws newydd.' Erbyn yr hwyr yr oedd yr un pregethwr yn y pulpud, ond heb yr un hwyl-no go oedd hi, a'r hen frawd yn ei set yn dyweyd, 0 thai hi ddim—yr oeddwn i wedi meddwl rhoi swper i ti heno, ond chei di yr un tsmaid gen i.' Ped ymddygai pawb fel yr hen frawd, byddai llawer pregethwr, lawer Sabbath, heb na cbinio na swper. Ei athrawiaeth ef oedd, Os da y gwnei, da y cei.' Y ddwy go(tt, -Yr oedd nifer o ddynion advbient eu hunain yn rhywbeth a hwythau heb fod yn ddim, yn myned o Liverpool i Eisteddfod Llanerchymedd flynyddoedd lawer yn ol. Teiliwr oedd un o honynt, a'r blaenaf yn eu plilh--dyn hyf, pur siaradus, heb wybod erioed beth oedd gwylder. Wedi cvrhaedd Bangor gyda'r packet, ebe y naill wrth y Hall, Gad- ewch i ni fyned i wel'd Arthur Jones, i gael tipyn o ddigrifwch," ac a hyny y cytunwyd. Daeth Mrs Jones; gollyngodd hwy i'r parlwr bach, a galwodd ar Mr Jones i lawr o'r study. Daeth yntau i lawr yn fuan yn ei wisg -yffreclin,-hen goat ddu am dano, a hono yn loyw gan lafur a thraul. Dvdd da i chwi, Mr Jones,' ebe y blaenor. 0 Liverpool yr yda ni yn dod, ar ein ffordd i Eisteddfod Llanerchy- medd ac am fod genym haner awr o amser ddaru ni alw yma i'ch gwei'd chwi.' 0, felly, eisteddweh i lawr.' Mae'ch coat chwi yn o sal, Mr Jones dydi y goat yna ddim yn deilwng o Esgob Bangor.' Edrychai yr hen wr arno a'i ddau lygad craff, a gofynai, Ai teiliwr ydych chwi?' I Ie siwr,' ebe y Hall, wedi ei daro gan y cyfeiriad at y nodwydd; teimlai fod ei urddas yn cael ei ddarostwng. o blegid ceisio cliwareu y gwr bonheddig yr oedd. £ 0,' ychwanegai Mr Jones, y mae gen i goat well na hon i'w gwisgo pan fydda'i yn myned i'r pulpud i bregethu yr efengyl sanctaidd—coat ydyw hon fyddai'n wisgo yn fy study pan yn darllen, ac yn myfyrio, ac yn gweddio dros broffeswyr ysgaf n sydd yn liel i Eisteddfodan.' Deallodd y gwyr iddynt gwrdd a'u trech, ac ymaith a hwy gyda brys. Nid gwr i hogiau i gellwair ag ef oedd Dr. Arthur Jones. Ffordd effeithiol i wneud cytundcb.—Yn mrawdlys Durham, er's ychydig yn ol, dygai hen foneddiges, yr hon oedd yn lied drwm ei chlywed, gynghaws am iawn yn erbyn cymmydog. Awgrymodd y barnwr y byddai yn well iddynt dreio dyfod i gytundeb a'u gilydd, a chyfarwyddodd y dadleuydd i ofyn iddi pa beth a gymerai er cytuno. Pa beth a gymerweh ?' meddai gwr y wig. Ysgydwai yr hen foneddiges ei phen ar y dadleuydd, a dyweclai wrth y rheithwyr fod ei chlyw yn drwm iawn. £ Y mae ar ei Ar- glwyddiaeth eisiau gwybod pa beth a gymerwch ?' meddai y dadleuydd, gan waeddi nerth ei ben yn nghlust yr hen foneddiges.' 1 0, yr wyf yn ddiolch- gar iawn i'w Arglwyddiaeth,' atebai yr hen lodes. 1 ac os nad yw yn anghyfleus iddo of, mi a gymeraf dipyn o gwrw cynes.' Esboniad ar Feibl Peter Williams.—Yr oedd Robert Davies, llyfrwerthydd, Llansannan, yn hen gymer- iad gonest pur hynod, ac yn ddiarebol o fyr ei amyn- edd. Wrth deithio y wlad i werthu ei lyfrau, efe a gyfarfu ag amaethwr lied anwybodus oedd yn byw yn ngodreu mynydd Hiraethog. Digwyddodd fod Esboniad Matthew Henry ar y Beibl yn dyfod allan yn rhauau ar y pryd hwnw, a gofynodd R. Davies i'r amaethwr a g-ymerai efe Esboniad Henry. Faint o ranau fydd o ?' meddai yntau. Tuag wyth ugain o ranau swllt yr un,' meddai n. Davies. Dyn anwyl, wyth ugain o ranau swllt yr un!' meddai yr amaethwr yn synedig. Mi fydd yn fawr otnadwy. IVeI, rhoswch chi rwan. Robert Davies, Esboniad ar Feibl Peter Williams ydi o I Cauwch eich ceg, yr hen ffwl,' ebai Robert Davies, ac aeth ymaith yn gaclwm gwyllt, fel pe buasai chwanen yn ei glust, El dalu yn ci goiii.-Gofyiiii hen weinidog pur gyfrwys i frawd ieuengach, heb gael cymaint o brof- iad, 'A glywsoch chwi ambell aelod auesmwyth yn canmol rhyw weinidog arall withych, ac y byddech yn deall mai ei amcan oedd nid yn gymaint i godi hwnw ag i'ch poeni chwi ?' 'Do,' ebe y llall, 'mi glywais ambell un felly weitbiau.' Wel, awyddocli chwi pa f-tordd i drin un felly ? Os na wyddoch chwi mi ddywedaf i chwi. Peidiwch 9 dyweyd yr un gair am y brawd fydd o yn ei ganmol, ond camnol- well chwithau ryw ddyn o'r un grefft ag yntan. Os saer fydd, canmolwch chwithau ryw sa»r arall yn yr arclal; os crydd fydd, canmolwch ryw grydd arall; os teiliwr (fel mae'n fwyaf tebyg), cannjolwch chwi- thau ryw deiliwr arall. DynfL y florJd i roi cauad ar ei biser. Nid oes dim mor annyoddefol gan grefffcwyr a gwrando canmoliaeth i grefftwyr eraill. Os gwelwch chwi eto ryw gnaf felly, dyna y ffordd i chwi i'w (lalityit ei goin ei Kerch Priodasol.—Ychydig amser yn ol ymadaw- odd gwraig serchiadol a'r bywyd hwn, ac er mantais i'w phriod, yr hwn a adawai ar ol yn nyffryn g-alar, gorchymynai i'r llinellau canlynol gael eu gosod ar ei chareg-fedd :— Nac wylwch am danaf, fy anwylyd anwylaf. Nid marw o honof, ond yma y cysgaf; trweh eich cariad cyn marw o honoch. Can's yma'n cydgysgu a minau y bvddoch.' Oddeutu blwy ddyn wedi hyny, tybiodd y gwr car- iadus mai nid da fod dyn ei hunan, a chymerodd gydmares arall, ac o dan y llinellau blaenorol gosod- odd y llinellau eglurhaol canlynol:— Anwylyd fy mywyd, nid wylo 'rwyf fl, Can's cefais wraig arall i fyw gyda mi; Nis gallaf fi yna gydgysgu a thi, Can's rhaid i mi fyn'd i gydgysgu a hi.'

ebe fi. Y mae arnaf ofn <ly fod yn rhy bendew 1 [ dderbyn atldysg, Robin bach ond dyma i ti wers. Y mae llawer iawn o blant dynioh, yn feibion ac yn ferched. yn debyg lawn i'r ceiliogwydd a'r gwyddau yna. Dyna'r ceiliogwydd rwan, mi red a'i big ar ol sawdl pob dyn ac anifail ddelo yn agos ato ond os j troi'r ato fo, y coward pena erioed ydyw o—mi red) i ffvvrdd gynted ac y gallo'i draed i gario fo, a'r lien wyddau wedi'r cwbl yn i frolio fo, ac yn gwen- ieithio iddo, ac yntau yn yfed y cwbl, ac yn edrych mor fawreddog fel y gellid tybied ei fod yn mecldwl mai y fo ydyw Lord Protector y byd yma. Fe welir ami i ddyn cyffelyb iddo, a Ilawer o wenieithwyr cyffelyb i'r gwyddau, yn gwenieithio i'r ceiliogwydd dynol, iigs y byddo y creadur penwau yn chwyddo yn fwy n a Ilon'cl ei ddillad gan wynt hunanolrwydd y fo ydyw pob peth nes y dyger ef i'r prawf, ac yna fe dry ei gefn wedi tori ei galon fel ei frawd geiliogwydd. Cymer hynyna o addysg, paid byth a dysgu gwcniei thio i neb, byth bynag ddysgi di; a phaid byth a derbyn gweniaith gan neb, gochel rhag gwneyd na gwydd na cheiliogwydd honot dy hun.' Dyna'r iar geiliog eto, yr wy i'n credu mai un o ddybenion creadigaeth y creadur yna ydyw dangos i blant dynion beth mor wrthun ydyw balchder. Mac'r deryn, yn wir, yn greadur pur hardd, ond y mae o'n gwyhod hyny. Y mae ei holl ysgogiadau yn wir bictiwr o falchder. Ddaru ti sylwi fel bydd o'n gosod ei draed i lawr? Y mae o fel pe bai o'n meddwl bod yn fri i'r ddaear iddo ef sangu arni. Y mae swa balchder yn ei go, co, co, mawreddog. A beth ydyw o, ond ceiliog iar yn y diwedd Y mae yn medru gosod ei hun allan yn well na'r ceiliogwydd, ae y mae ganddo fwy i supporlio ei falchder nac sydd gan y llall. Nid yw ef yn goward, gwell ganddo ymladd hyd angeu, nac ildio a rhedeg i ffwrdd. Y mae i hwn lawer o frodyr yn mhlith meibion dynion. Y bechgyn yma fydd yn gocio 'u y 11., hunain, fel y dywed yr hen air, yn gwisgo ysnod- enau, a chadwyni arian, a modrwyau aur, neu ryw- beth melyn, er na byddant ond becbgyn wrth 'n diwrnod gwaith, hwyrach. Mi fyddi di'n son am fyn'd i Ierpwl i chwilio am waith, cymer di ofal os ai di yno, na wneloch di byth geiliog o honot dy hun. Mi welais i ami i fachgen gwylaidd a gweddus yn myned yno, ac yn dychwelyd adref yn geiliogod. Goifia Ddic Sion Dafydd, troi'n geiliog yn Llundain ddarfu hwnw, ac mae'n sport y genedl bybh wedi i Jack Glan y Gors wneyd y gan bono iddo.' Cymer wers eto oddiwrth yr hwyaid a'u ceiliog. Gwr boneddig moesgarol ryfeddol ydyw ef, y ceiliog hwyaid. Mi fydd yn bowio i bob creadur ddelo yn agos ato fo, boed gi neu fochyn, ieir neu wyddau, oil fel en gilydd. Dchrfu i ti ddim sylwi fod yr hwyaid yn llawer callach na'r ieir a'r gwyddau gyneu ? Ni chymerasaut hwy ddim sylw o;r ffrwgwd pan oedd y ceiliogwydd yn euro ac yn ym- lid y mochyn, ac wed'yn yn ymladd a'r ceiliog. Yr oedd yr ieir a'r gwyddau yn cymeryd rhan ac interest mawr yn y bic-nic, ond ni choclai'r hwyaid mo'u penau tra yr oedd gronyn o yd heb ei godi. Cawsant hwy fantais oddiwrth yr ymladdfeydd drwy eu bod yn ddigon call i beidio ymladd eu hunain, nac ymyraeth a'r rhai oedd yn ymladd. Cofia di, nad oes dim i'w cuill byth, ond llawer iawn i'w golli oddiwrth gynen ac ymryson ond rhyfedd mor hotr o gynen ac ymryson ydyw rhai pobl. Yr hwyaid piau hi.' < Un peth sydd raid ei ddyweyd am y ceiliog hwyaid (a'r hwyaden hefyd), ei fod yn wancus am ei fol, fel tithau, os coeliwn ni dy dystio'aeth am danat dy hun. Mi ddyweda i ti stori ges gan un oedd yn y fan a'r lie yn gweled. Yr oedd ceiliog hwyaid gerllaw gefail gof, ac wrth i'r gof dori darn o flaen haiarn gwynias, neidisdd y darn toredig oddiwrth yr einion allan tros riniog yr cfail. Gwelodd y ceiliog liwyaid ef, a thybiodd ei fod yn flasus fwyd o'r fath a garai, rhedodd ato, a llynccdd ef rhag ei flaen, heb ymofyn dim, yn union deg. Llosgodd yr haiarn ei ft mid trwy ei grombil, a disgynodd oddi- wrtho, a syrthiodd yntau yn farw mewn canlyniad, Dyma iti wers oddiwrth yr esiampl yna o wancrwydd y creadur, druan. Dysga lywodraethu dy flys. Gosod gyllell ar dy geg," medd Solomon.' Dyma fi wedi myned i ben fy Uythyr cyn cyrhaedd pen y daith i Rhwng y Ddau. HEN Deiliwh.