Ye Brython Cymreig

KEENORA Self- S ELF- I Raising I RAISING I FLOUR. TRY IT! TRY IT! TRY IT! You'll use no other. Sold. Retail 2d., 3d., 6d. and Is. per packet. From all Grocers and Dealers. Sole Wholesale Agents: Morris & Jones, Liverpool.

-= } S3 CR«*H>A.L, •<-sUgf<8isf<«>- C £ #r$At. I C.0 -== ^°BERTS 6 EDWARDS, ESTATE AGENTS, 64 Kirkdale Rd., Liverpool. Telephone: 2198 Royal. N. PAUL & Co. tea via, Established 1789. a SODA WATER. POTASH WATER. SELTZER WATER. L KM ONADE GINGER BE E R. DRY GINGER ALE. In Syphons A Bottles. a N. PAUL 6 Co., King's Road, t. Pancras, London.41 Telephone-157Y Birkenhead. Er amlder ei gwsmeriaid,—yn siop HUGHES, Pawb gaiit eu hangenraid Am siwt newydd bydd, heb baid, Frethyuwr i Frythoniaid. JOHN HUGHES, Tailor & Draper, 24 OXTON ROAD, BIRKENHEAD Artificial Teeth GOOD PERFECT- FITTING TEETH are NEEDED BY EVERYONE To Keep the bloom of youth, To Keep good looks. To Keep health. Our Teeth are the results of personal experience and practical knowledge; the former has given us the precise knowledge of our Clients' requirements, the latter to meet those needs in a perfect and satisfactory way. They are both in fit and finish far superior to most Teeth made to-day. Advice and Estimates of Cost, FREE. Mr. RELY'S charges are always moderate. He does not go in for Guinea Sets and such-like things. What he does he does well, and one can be certain of having the highest skill and finest materials at a reasonable outlay. H. W. HELY, 13 NORTON ST., London Rd. Corner {2 a Liverpool. IL-LI o- I GIER15- 1\1 RPOO FASHIONS JL OF TO-DAY. JL THE ARTISTIC FACULTY IS WONDER- FULLY ACTIVE JUST NOW, NOTABLY IN LADIES BLOUSES AND SKIRTS. OUR NEW DESIGNS FOR THE AUT- UMN ARE SIM PLY MAGNIFICENT. THEY ARE ENTIRELY IJ IE FERE NT FROM THE ORDINARY AND COMMONPLACE GAR- MENTS SO UNIVERSALLY OFFERED. WE DON'T WANT TO TELL YOU WHY THE Lingerie Blouses and SKirts •iW. Wo^ ALL OTHERS, WE WANT TO PROVE IT TO YOU; NO AMOUNT OF 4'n L1Ty COULD DO THAT CONCLUSIVELY. CALL AND EXAMINE THEM VERY POINT. ^^8 9 Lingerie, 85 CHURCH ST., L'POOL. TELEPHONE 1790 ROYAL.

DEDDF ADDYSG: Pa le yr ydym ? DYFAKNJA i) tra phwysig ydyw yr 1111 a gafwyd yn Llys yr Apel, ddydd Mercher diweddaf. Gwrtlxododd Cyngor Sir Gorllewinbarth swydd Efrog dalu costau addysg enwadol grefyddol mewn rliai o'r ysgolion enwadol, ac fe gafwyd mandamus yn Llys y Dosbarth iw gorfodi i wneud hyuny. Apeliwyd yn erbyn y ddedfryd hon, ac fe farnodd Llys yr Apel nad ydyw Deddf Addysg 1902 yn gosod y rhwymedig- aeth lion, a chaniatawyd yr apel. Y mac y dyfarniad hwu yn gyfartal mewn pwysig- rwydd i ddyfarniad Ty yr Arglwyddi yn achos Undebau Llafur y rruff Vale. Canlyniad y dyfarniad diweddaf hwn ydyw y Trade Disputes Bill sydd newydd fyned trwy Dy y Cyffredin, yr hwn sydd, yn ol rhai, yn gwneud cyfnewidiad dirfawr yn y gyfraith gyda goIwg ar Undebau Llafur, os nad yn eu gosod yn gyfangwbl uwchlaw y gyfraith. I'a befch fydd effaith dyfarniad y Llys gyda golwg ar Ddeddf Addysg ? Os hyn ydyw y gyfraith, nis gall Deddf Addysg 1906, oddigerth y gwneir cyfnewidiad ynddi, orfodi y Cynghorau Sirol i godi treth at addysg grefyddol. Os na chodir y pefch i Dy yr Arglwyddi, ac os lla throir y dyfarniad yn ol gan Arglwyddi Llys yr Apel, er mwyn rhoddi y gyfraith uwchlaw amheu- aeth, rhaid fydd dwyn i mewn Fesur byr i'w wneud yn orfodol ar yr Awdurdod Addysg i dalu eostau Addysg Grefyddol. A gwyd M i-. Birrell, Gweinidog Addysg, yr achos i Lys Uchaf Apel? Pa beth fydd [11 hyn ar dymer y ddadleuaeth a gyiner le ar y Mesur yn N liy yr Arglwyddi V Cawn weled. Sicr ydyw fod yr holl sefyllfa wedi ei uewid gan y dyfarniad hwn, ac y mac ystad y ddeddf a gweinyddiad Deddf Addysg 11)02 yn ymddangos yn dra difrifol. Beth am y rhai a orfodwyd, yn erbyn y gyf- raith, i dalu y dreth hon ? Ymddengys yn awr mai nid hwy, ondyrustusiaid aeistedd- enl ar y fainc gyda graddau o ddivstyrwch tfroexiuchel, oedd yn torri y ddeddf. Beth am y rhai a garcliarwyd am beidio gwneud yr hyn nad oedd y gyfraith yn galw arnynt i'w wneud ? A oes ganddynt Ie i ddwyn cynghaws am gamwri ac angliyliawnder yn erbyn y llysoedd ? Beth am Gymru, yr tioit a wrthododd weinvddu y gyfraith lion ? Yn ol y dyfarniad, Cynghorau Sirol Cyiuru oedd yn eu lie, a'r Llywodraeth ddiweddaf a ddygodd i mewn y Ddeddf Orfodol a'i gosod ymysg deddfau y wlad, oedd yn torri y gyfraith, ac yn taflu gweinyddiad c'f- iawnder a diogelwch y deiliaidi'r dyryswch a'r ausicrwydd mwyaf. Dyma y cawl a ferwodd ein deddfrodd- wyr autarwol, ac onid ydyw yn bryd i ni waeddi allan fel meibion y proffwydi gynt, 0, y gwir anrhydeddns, v mae angau yn y crochan!" Dyma fwnglerwaith diail! Wrth gwrs, yr oedd bwriad Deddf 1902 yn ddigon eglur. Yn holl areithiau Ty y Cyffredin gwnaed hyn yn amlwg, ond ym- ddengys iddynt fethu ei argraffu yn ddigon dibetrus ar lyt.liyren gosodiadau y gyfraith mai hynny oedd y. bwriad. Nid bwriad y deddfroddwr sydd yn penderfynu grym y gyfraith yn ol Barnwyr Llys yr Apel—er fod un ohonynt, yi- Arglwydd Farnwr Moulton, yn aughydsynio—ond ystyr bri- odol y geiriau. Pa beth a ddywed y gyf- raith, ac nid pa beth a fwriadtvi y Senedd wrth wneud y gyfraith, sydd i benderfynu pa beth sydd gyfreithlawn. Ac ymddengys i ni, er fod yma le i equity ymyryd, fod yr egwyddor hon i ddehongli ein cyfreithiau yn un hollol deg a diogel. Oherwydd er y gall yr oes sydd yn gwneud y gyfraith newydd wybod bwriad y Ddeddfwrfa, ac felly ddadleu yn erbyn y dehongliad llythyrennol, eto i gyd yr unig egwyddor ddiogel i'w chymhwyso at bob oes ac am- gylchiad ydyw dehongli grym y gyfraith yn ol ystyr y llythyren. Os eir i son am ysbryd ac egwyddor ac amcan cyfreithiau. ac nid dehongli yn fanwl ystyr y geiriau, nid anhawdd fydd i'r barnwyr ddarllen ell liunain yn aiiil i mewn i'r gyfraith a gwyr- droi y ddeddf yn ol y satbwynt yr edrych- ont ami. Paham feHy y daeth Deddf Addysg 1902 allan o'r esgoreddfa yn y lath fodd fel ag i wnend y dyfarniad presennol yn bosibl ? Pa le yr oedd y twrneiod a'r bargyfreith- wyr yn y Ty? Pa le yr oedd yr Attorney General a'r Solicitor General, y rhai sydd wrth eu swydd yn gofalu am gyfreithlondeb yr hyn a wna y Llywodraeth. Pa le yr oeddynt yn ysfcod y dadlelloll HI* y Mestir allffodus hwn pan yn pasio trwy y Ty ? Ofer holi. Dywed Llys yr Apel wrthynt, Ha wyr foneddigion, "pa betlwn bynnag y mae y Ddeddf yn eu dywedyd, ni a wyddom mai wrth y rhai sydd dan y ddeddf y mai hi yn eu dywedyd." Yn sicr y mae gan farnwyr a dinasyddion le i gwynaw yn erbyn y LIywodraeth ddi- weddaf am y dull trwstan y dygasant y gyf- raith i ansicrwydd ac anrhefn. Saif Gwein- yddiaeth Mr. Balfour, a Thy'r Cyffredin o dan ei arweiniad, yn y goleuiii mwyaf au- Ifarfriol. Digon gwir y gellir dywedyd na wnaethant hwy ond cymeryd y gyfraith fel y gweillyddid hi oddiar 1S70; ac mai nid teg ydyw eu dal yn gyfrifol am y ti-ybini. Y mae iddynt lawn croesaw o'r eysur hwn ond rliaid dywedyd y dylasant weled, wrth basio Deddt 1902, eu bod yn gosod ei llygaid yn uniawn yn ei phen, ac felly yn gwneud dyfarniad fel yr un a gaed yr wyth- nos ddiweddaf yn amhosibl. Pa iawn ellir ei wneud i'r rhai a gymer- asant eu hysbeilio o'r pethau oedd gan- ddynt yn llawen. yn hytrach na halogi eu cydwybodau V Pa beth a all y deyrnas ei wneud i ddaugos anghymeradwyaetli o waith ysgyfala y rhai a roddasant Hurt i Ddeddf Addysg 1902 Liawei' o wawcl y Llysoedd a arllwyswyd ar ben y rhai a wrthodasant dalu y dreth hon ac yn awr y mae llais y gyfraith ei hun yn cymeryd eu plaid a'r gyfraith auheg, ag y bn y fath ymryson yn ei chylch, wedi proli ei liunan yn holl anabl i gyttawni yr hyn oedd mewn golwg gan ei gwneutliurwyr. Daw pob peth, ys dywed y ddiareb. i'r neb a ddis- gwylio. Ac y mae Deddf 1902 wedi dwyn amharch ar y deddfau i gyd, ac wedi gosod tramgwydd ar ffordd cyliawnder yn yr heolydd. Disgwyliwn ymhellach wrtli Dy'l' Arglwyddi ac Esgobion y Sefydliad. pan ddel yr awr i wneud Mesur Addysg 1906 yu berlfaith gwbl, fel nas gall un o Lysoedd y deyrnas yrrn y coach and four drwyddo. Dyma gyfleusdra braf i'r Arglwyddi

o Y Deyrnas Geltaidd. Y MAK y teimlad brawdol rhwng ygwahanol genhedloedd Celtaidd yn cynhyddu ac yn gwresogi ac yn ei nodiadau dyddorol yn y Manx Sun, dywed Fournier D'Albe (Xegesydd o'i, Yiiys Werdd) fod y Llydaw- iaid, fel canlyniad yr Orsedd ddiweddar a gaed yn St. Brieuc, wedi boddloni i ddi- ddiddymu eu Gorsedd hwy, a dod tan nawdd ac ymgyfuno a'r Orsedd Gymreig, yr hon a elwir o hyn allan Gorsedd Beirdd Ynys Prydain a Llydaw." Dywed Fournier 3riiihellacii fod y syniad cyd-Geltaidd, a ddeehreuodd gynnu naw mlynedd yn ol, wedi dileu canolfur y gwa- haniaeth rhyngom, ac fod yr anwybodaet h a'r diffyg yniddiried a fodolai gynt yn diflannu. Nid oedd y mudiad eto ond yu ei fabandod a'r diwedd fydd, gobeithir, ail-godi a sefydlu teyrnas Geltaidd a brawl yn fuddiol i'r byd. o

Marwolaeth 'J. Oliver Hobbes.' FOHK dydd LInn, yn bur ddisymwth yn Llundain, bu farw Mrs. Pearl Teresa Craigie, y nofeles euwog a adwaenid lawn cystal wrth yr enw gwrywol John Oliver Hobbes" nag wrth ei henw ei hun. Cyfrifid hi yn y rheng llaenaf fel ysgrifennydd nofelau a dramatan ac oddiwrth y trengholiad, gellid barnu i\v marwolaeth gael ei achosi gan ddrwg ar y galou. yn cael ei achlysuro gan or-lafur. Fe'i ganed yn Boston, America, 1867 a phe dilynem ffasiwn 'pyre Cymi'ii, hawdd fyddai gwneud Cymraes ohoni, oblegyd enw ei thad ydyw John Morgan Richards. En ei gyrfa golegawl yn un o'r rhai disgleiriaf a phan yn 19 oed priododd a swyddog milwrol o dras uchel. Ond anhapus fn'r uniad, a chafodd ysgariad, gan ymroddi wedi hyuny i gyhoeddi nofelau, darlithio, ac yn y blaeii.

EISTEDDFOD GENEDLAETHOL CYMRU, Caernarfon, AWST 21, 22, 23, 24, 1906. Dros 2 1, 10 0 mewn Gwobrau. 30 o Gorau a 10 o Seindyrf. Dros 3,390 o Gystadleuwyr yn y gwahanol adrannau. Prif Gantorion y deyrnas yn cymeryd rhan. Cor yr Eisteddfod 300 o Leisiau Arweinydd Mr..JOHN WI I.LJ A MS. Cerddorfa Seindorf y Royal Marine Light Infantry (LS-tiadbew GKOIU.K MILLKR, 0" Afus.Bau.). Prif Gystadleuon BOKKMAWRTK-Y Brif Gystadleuaeth Goraw 1. &c' Nos FAWRTH-Cyngerdd Amrywiaethol, cymerir rhan gan y Cor Buddugol. BORE MEUCHER—Ail Gystadleuaeth Gorawl, Corau Merched, &c. Nos FKRCHEB—" Caractacus," Syr lOdward ElgHr. gyda Cherddorfa gyilawn. BORE J A U Cadeirio'r Bardd. Cystadleuou Corau Meibion a Seindyrf Cerddorfaol. Nos JAU- Perfformiad cyntaf "Llawüuhewdl vji yr Arglwydd" (Mr. David Evans. Mus Biu- gyda Cherddorfa. BURE GwENEK-Goruni-r Bardd. ('vstadUnri"h Seindyrf Pres, Hollti a Thrin Llechi &c Nos WBNER C.viigerd.l Celtaidd. Y vn eu gwisgoedd Ccjiedlaethol, NVr nL"NuA^St '20 £ ld' am 8 °'r gloch, yn v Guild llall, rhoddir perftormiad o DD RAM A G'VMRUKI (Mr. Beriah G. Evans), Pendragon Prydain." Y Cy farfodydd i ddechrell am Haner Awr wedi Deg yn y bore, a Haner Awr wedi CInvech Y11 j- I'w1'- Blaenseddau rhifedig \s Cyiiufod), 1.5s. eto, I n Cyfarfod, Is Seddau ereill, as., :!s" Is. TRENS RHAD O BOB I'AR'IU 0'1{ DYWYSOUAETII. • i !■ Cyngerddau bydd Trens hwvr vn dychwelyd I Aionweu, Caergvbi, Amlwch, Blaenau Ffestiniog, Llanberis, Llandudno, a Rhvl, gan alw mewn gorsafoedd ar y ffordd. Gwel yr hysbysleni.