Ye Brython Cymreig

HWN, HYN, AC ARALL. Mown colofn arall o'r Ym- neilitu= Bkython dro yn 01, galwyd sylw at yr arfer- ar eu iad fursenaidd ac anheil- wng o eiddo rhai bwyliau. Ymneilltuwyr o Loegt' Çf ytig Nghymr i. Dywedid fod liiaws ohonynt, ac yn eu mysg Cymry o'r t i-eii Seisnig, yti mynd i Eglwys Luegr, a liynny oherwydd fod y cwinni yno dipyn yn fwy ffasiwnol na mynychwyr rhai o'r eapel- an Ymneilltuol perthynol i'w hemvad hwy ou hunain. Erbyn hyn y mae awdurdod o saile y Gwir Aurhydeddus Lloyd George wedi galw sylw at yr uu gwrthunbeth. Mewn eyfarfod ynglyn ag aclios Ymneilltu- ol Ylll Mhwllheli y gwnaeth efe hynny. Yr oedd ei wawdiaith yn ddeifiol ar y mursen- dod balch a barai i'r dosbarth a grybwyll- wyd chwareu ag egwyddorion eu proffes. Mawr obeithiwn y bydd i'r euogion ystyried eu ffordd a diwygio. Mae y drwg yn codi o ddiffyg argyhoeddiadan dylnion, ac yn cael ei borthi gan falchder bydol. P Mynych y brawychir Chwareu dyn gan newyddion am ddamweiniau i ymwelwyr a a rhannau mynyddig a Phprvelnn glanforol yng Nghymru, rnerygion. M mannau ereill. Y ,fI mae'n syn fel yr ymwthia cynnifer i'w dinystr drwy y y fatti rybuddion ag a osodir ar eu ffordd. Yn ofer y cylioeddir rhybuddion ar leoedd peryglus, myn rliywrai rhyfygus neu an- ystyriol fynd heibio iddynt, ac yna dam-wain! Tybed fod yn bosibl gwneud rhywbeth mwy etfeithiol nag a wneir ar hyn o bryd i atal yr allwvdd ? Gwyddom y gosodir estyll i lyny ar rai lleoedd, gyda rhybndd i'r ymwelwyr. Beth, hefyd, pe dodid i fyny mewn lie amlwg enwau y rhai a gollasant eu bywydau mewn amryw leoedd bradwrus i ddyeithriaid ? Gallasai rhestr o'r fath tua'r bwydfa i ffordd Pen y Gog- arth, Llandudno, a'r cytfelyb, dynnu sylw a pheri gochelgarwch. Yn sicr ddigon, mae eisieu cynnyg rhyw gynllun peliach i geisio atal y damweiniau sydd mor fynych yn taflu cwmwl dros ddyddiau gwyl ami deulu a chymdogaeth yn ystod pob haf o'r bron. ø Daw sefyllfa y 11u mawr Allan 0 o ddynion sydd allan o waith ac mewn angen yn waith. y wlad hon i sylw ymhob F cyfeiriad, a'r dydd o'r blaen, yn till o gyfarfod- ydd y Gymdeithas Brydeinig, darllennwyd papurau ar y mater gan Mr. C. J.Hamilton, ac ereill, a gwelid yn amlwg oddiwrth y drafodaeth a gymerodd le fod ffeithiau y selyllfa yn eglur, ond v modd i wella pethau licit fod mor glir. A mlwg yw mai nid diffyg gwaith sydd wrth wraidd yr holl dlodi a wasg mor drwm ar liloedd. Wele rai ystad- egau a gyllwynwyd mewn un papur --Ceid fod 8G y cant o'r rhai a apeliant am waith a chymortli yn ddi-grelft; i)7 y cant yn gyi- rifol am eu sefyllfa i uu neu ychwaneg o'r aehosion hyn oedran, auallu, neu gymeriad drwg; tod 2'2 y cant o gymeriad da a (1 i wyd; fod 11 y cant yn delilIygiol mewn medr a diwydrwydd; fod 1(5 y cant yn awr, neu wedi hod. yn aelodaii o undebau tiiftir cydnabyddedig a bod 14 y cant yn awr, neu wedi bod, yn aelodau o giybiau. Pallai go l'od i ni YIlIa ddilyn cwrs y drafodaeth, na manylu dilll ar y cwestiwn. Credwn, modd bynnag, l'od 11:i f ur yn ymwthio fwyfwy i'r wyneb, ac y bydd yn rhaid i Wladwr- iaeth ac PJglwys ci wynebu yn fwy pendant a (lifrifol iit (Hili a wnaed hyd yma, ac nas gellir gwneud hYllny yn effeitltiol heb newid Ilawer ar y trefniant cymdeithasol presen- nol. Mae y gyl'undreln ddiwydiannol (in- dustrial system), !'el y mae, yn dra anfodd- haol. Arwydd er daioni yw gweled awdur- dodau ar drefnidedd wladol yn cymeryd y mater i fyny. Yr Athro Marshall, o Brif- ysgol Caergrawnt, yn ei Principles of Eco- nomies, a ddywed, Mae y byd wedi tyfu allan o'r grod fod caethwasiaeth yn angen- rheidioL; oni fydd iddo dyfu allan o'r gred fod tlodi yn angenrheidiol ? A yw mewn gwirionedd yn angenrheidiol i'r hyn a elwir yn ddosbarth isaf' fodoli o gwbl ?" Y gred baganaidd o hyn sydd wrfh wraidd y di- frawder gyda golwg ar geisio (Iileu tlodi y b,r b Ô b' bob I. 0 Ni ddylai y iiaill a'r llall Brwdfryd= gael eu gwahaull. Nis gellir astudio yn eileith- edd ac iol heb fod yn frwdfrydig. Byddai y diweddar Brif Astudiaetn A-111r<> T. C. Edwards yn p dweyd iddo lod yn astudio Groeg nes y byddai ei ymenydd ar dan! Eto, y mae'n bosibl i frwdfrydedd lod ar wahan i astudiaeth ddofn a thrwyadl. Mae'n bosibl i bobl gael eu cludo ymaith gan rhyw hwyl gystadleuol ac eisteddfodol, ac esgeuluso darllen na myfyrio na dysgu dim yn drwyadl. Gwran- dawsom liaws o feirniadaethau eisteddfodol yn ystod y blynyddau diweddaf, ac yr oedd- ynt braidd i gyd yn awgrymu y perygl i hwyl ganu a barddoni redeg yn wyIlt, ac i'n hieuenctyd beidio ymroddi i gasglu gwy- bodaeth a deall pwnc. Mae y lleisiau cerdd- gar fel y mor, yr awen farddonol t'el yr afon- ydd, a'r anianawd lengar yn ddibrin yn ein gwlad; ond y drwg yw, nad yw y can- torion yn astudio cerddoriaeth yn ddigon trwyadl, na'r bardd yn dysgu y "gelfyddyd fawr yn ddigon perffaith. Dylai y canu fod yn ami yn llai ei swn, ond yn fwy meddyl- gar. Gofidus oedd gennym sylwi ar gyn- nifer o ffaeleddau amlwg yn elfennau cyntaf cyfansoddiant yng ngweithiau y beirdd cys- tadleuoL Ymddengys fod yr ysfa gystad- leuol mewn angen ei rheoli a'i chadw dan- odd, onid e ni etyb yr eisteddfodau eu hamcan. Mae manteision addysg heddyw yn anghymarol uwch nag ydoedd ganol y ganrif ddiweddaf, ond y mae lie i ofni nad yw hynny yn dangos ei linn yn ddigon eglur yng ngheinder a choethder uwch llawer o'r beirdd a'r llenorion diweddar rliagor eu hynafiaid. Mae lie i ofni fod y gallu i gymeryd poen yn mynd yn brinach brin- ach. Bydd raid i'r beirniaid barliau i feirn- iadu'n onest, i gadw'r safon ymhob cylch i fyny, a pheidio gwobrwyo cyfansoddiadau na fyddont gymwys i'w cyhoeddi. Yn y pen draw, dyna fydd y goreu o lawer i'r ymgeiswyr eu hunain. ø Mae'n debyg na fu uemor Gwyl a gyfarfodydd blynyddol perthynol i'r Gymdeithas Gorffwys. Brydeinig erioed o'r blaen ym mha rai y ceid trafodaeth ar gynnifer o bynciaii ymarferol, ac ymhlith ereill, bu y modd goreu i sierhau gorlfwys oddiwrth lafur a gofalon masnachol a by dot. Yn rhyfedd iawn rhyfedd i'r mwyafrif mawr, efalla,i-dadleuai un gwr go alluog nacl y w y dull arferol o gymeryd gwib dros y Sul i'r wlad yn sicrhau i wyr y trefi gymaint o orffwys ac adfywiad ag a dybid. Dywedai am fasnachwr yn gadael ei fasuach nawn Gwener neu bore Sadwrii, ae yn dychwelyd y bore Mawrth dilynol o'r wlad. Ei farn ef oedd, nas gallai y cyfryw un gael cymaint o wir orffwysdra ag a feddylid. Ca awyr iach a newid cwmni, ond nid ymadael á gofal a phryder parth ei fasnach. Byddai y fasnach yn ei feddwl, a gwaeth i'w wir fwynhad a'i yni fyddai y pryder o bell na'r gofal gweithredol yn y masnachdy. Nid yw unrhyw gyflwr y byddo dyn ynddo yn iachusol oni cheir gosteg ar leddyliaifr byd a chwsg y nos. Mae yr otnau a'r drwg-dybiau fydd yn aflonyddu ar feddwl llawer masnachwr yn ystod ei ben wythnos yn y wlad yn fwy o niwed i'w iechyd na'r ilafur y mae yn ei osgoi. Diau fod llawer o wir yn hyn. Gwelsom ami un wrth barotoi ar gyfer mynd ymaith dros y Sul, ac wedi hynny wrth geisio gwneud i fyny yr hyn a adawsai drosodd ddydd Llull. ac wrth chwilio a phroli ifyddlondeb y gweithwyr fyddai dauo, yn gwario mwy o'i yni ac yn aflonyddu mwy ar hedd ei feddwl, na phe wedi glynuu wrth ei orchwyl hyd ddiwedd yr wythnos, mwynhau ei Saboth adrel, a chychwyn ei wythnos gofal bore Llun. Dadleuai yr un gwr mai gwell fyddai mis, dyweder, o lwyr ymryddhad oddiwrth bob gofal masnachol na chael y drabiau pen wythnos hynny. 0 Mae y mater blaeuorol Rhwym= yn awgrymu i ni bwynt # arall ynglyn ag arferiad edtgaeth perthynol i lawer o fas- nacliwyr cyfoetliog mewn Leol. trefi mawrion, sef eu gwaith yn ennill eu cyfoeth yn y treti ac yn treulio eu Sabothau yn y wlad. Credwn y dylai y mater apelio yn bur rymus at bobl grefyddol. A oes gan fasnachwyr hawl foesol i gasglu eu golud yn ystod yr wyth- nos, a mynd ymaith i'w fwynhau dros y Sul ? Yn enwedig, a yw hynny yn iawn i rai a ddaliant aelodaeth a swydd mewn eglwysi yn y treli hynny ? Wrth gwrs, yr ydym yn golygu y rhai a wnant hyn yn arferiad g-yffred i n-rai o honynt yn ei gwneud yn eithriad iddynt aros adref Sul yn ystod hftf, ac i ffwrdcl yll ami yn ystod y gaeaf. Onid oes rwymedigaeth ar y cyfryw i ddal ar gyfleustra y Saboth i wneud ymdrecli ber- sonol dros lwyddiant yr eglwys y perthynant iddi, a'r cylch o gymdeithas ymha un y maent vn byw? Gallant fod yn gyfrannwyr hael, ac felly y mae llawer o honynt; ond nid yw hynny yn gwneud iawn am ddiffyg ymroddiad personol ? Gwyddom am rai ydynt yn gwneud gwasanaeth ffyddlon iidref, ac yn cymedroli eu hymweliadau a'r wlad. Y gresyn vw na fyddai ychwaneg o bobl gyfoethog, galluog. a dylanwadol, yn gweled y lTynonhellau o fywhad ac adfywiad sydd yn eu hymyl, ond iddynt ymroddi i'r gwaith o wneud yr eglwysi y perthynant iddynt yn fwy o allu cenhadol a dyrchafol mewn trefi lie y mae gwir angen am hynny ac nid yw hyn yn fwy cymwysiadwy at neb nag at y Cymry yn nhrefi Lloegr. Waeth beth a ddywedir, ni cheir mo'r dedwyddweh a'r gorffwys puraf a dyfnaf drwy ei wneud yn nod, ond yn hytrach drwy ddilyn egwyddor fawr Cristonogaeth a broffesir gennym. Prudd yw meddwl fod cymaint o'r gallu eglwysig a chenhadol y mae gwir angen am dano yn y trefi y Sul yn mynd i ffwrdd yn y trail ddydd Sadwrn i ymddifyrru yn y wlad. Faint bynnag o ddiwygiad a gaed, y mae y rnwyaf heb ddod

-0- Marwolaeth Mr.Hanbury Tracy llYsiiYsn; marwolaeth yr Anrhyd. F. S. A. Hanbury Tracy,- a fu am llynyddoedd yn cynrychioli Bwrdeisdreli Trefaldwyn yn y Senedd. Yr oedd yn Rhyddfrydwr selog, a threchwyd ef yn etholiad 1885 gan Syr Pryce Jones. Vodd bynnag, ail etholwyd ef ychydig fisoedd yn ddiweddarach, ond trechwyd ef drachefn yn 1892. Yr oedd hyn yn anffodus iawn iddo ef, oherwydd bernid yn gyffredinol y buasai yn cael swydd yn y Llywodraeth. Ni chymerodd ond ychydig ran mewn gwleidyddiaeth ar ol hynny.

AR ANTUR. D.V." yn diflannu Tai-fvkhiau, fel y gwyddis, ydwy'r ddwy lythyren uchod o Deus Volonte, os Duw a'i myn," fel y dywedwn yn Gymraeg; a blynyddau'n ol, peth cyffredin a fyddai eu gweled yn argraffedig ar hysbysiad am y cyfarfod hwn a'r cyngerdd arall. A Meeting of So-and-so will (D.V.) be held,&c. Ond nid felly bellacti yr ydym ni, genhedl- aeth wyddonol yr oes hon, yn rhy glyfar ac auibynoI i gydnabod unrhyw ansicrwydd o'r fath, ac wedi disodli'r D.V." gyda weather permitting" neu ddim o gwbl. Blewyn a ddengys ffordd y chwyth y gwynt; ac y mae diflanniad y DA", oddiar ein tocynau a'n hysbysiadau crefyddol ac ereill yn arwydd fod Duw wedi pellhau o feddwl yr oes, ac yn engraifft o'r duedd y dyddiau hyn i geisio gwthio Duw allan o'i greadig- aeth. Ond aros ynddi y mae 0, er gwaethaf yr Iancis a phawb Ac fel y dywedodd yr hen Ddafydd William er's talm, Pe licie Fo, gallai afael yng ngwallt pen y ddaear yma, a'n hysgwyd ni i gyd megis pryfed oddiar ei hwyneb

ø Trwm ar y Volunteers. Why are those two Volunteers like Admiral Nelson?" gofyuai nigger y nos o'r blaen yn St. James's Hall. Because the last thing Nelson did for his country was to die and that's about the last thing those two would do." Mor speitlyd y mae ambell gono o'n Gwirfoddolwyr. O Y mae'r anbwyldeb gwddf sy'n ymosodyn awr ac eilwaith ar Mr. Lloyd-George yn peri erytt Hinder a phryder i'w edmygwyr dyna'n bennaf, mae'n debyg, paham y mae wedi dewis myned am daith i hinsawdd gynnes deheudir Ewrop. a Dywedir fod Mr. G wynue Holford yn ddisgynnj dd o Howell Harris a'i fod wedi trosgiwyddo pulpud y gwr enwog hwnnw drosodd yn rhodd i'r Methodistiaid. or Y mae Sosialaeth yn inyned ar gynnydd yn Neheudir Cymru, a goltIa ar y Saboth yn y Gogledd. 0 Ar ol eisteddfod a gynhaliwydyn Canton, Ohio, yn ddiweddar, tystid fod anghyf- iawnder yn y ddedfryd gyda golwg ar yr ail gor buddugol. Yr oedd y beirniad wedi mabwysiadu y dull newydd o feirniadu drwy lligyrau. Mewn canlyniad i'r cytTro, adolygwyd y feirniadaeth gan bedwar o bersonau penodedig gan y pwyllgor, gyda'r canlyniad fod Cor Pittsburg yn gorfod newid safle a Chor Utica, a dychwelyd i'r olaf £ 20 o'r B50 gwobr. o Yn ol rheolau Kisteddfod Caernarlon, rhaid i bob beirniad ar Jenyddiaeth ysgrif- eiinu ei feirniadaeth yn gwbl anibynol ar ei gyd-feirniaid ac os byddo gwahaniaeth yn y dyfarniad, penodir cytlafareddwr gan y pwyllgor. Dyna iddynt ragor o waith nag a arferent gael. 4 Y mae un o eisteddfodau yr America yn cynnyg 8 4 o wobr am englyn i Gyd- wybod." Ac y mae un ymgeisydd wedi danfon drosodd i'r wlad hon am -52 sill o'r nwydd hwnnw. Pan ofynnwyd i ddyhiryn ar fin cael ei grogi os oedd ganddo rywbeth i'w ddweyd, atebodd, Y mae gennyf Gyd- wybod a werthwn i chwi—ddim gwaeth na newydd -ddefnyddiais i 'rioed mohoni." Y nuisance mwyaf tufewn i ddyn ydoedd darnodiad un lane o't- gydwybod. a Y mae gwladgarwyr Gwyddelig Lluiidain wedi llwyddo i gael y Wyddeleg- hon iaith gyntefig y Werddon, a pherthynas agos a'r Gymraeg-fel pwnc i'w ddysgu yn ysgolion nos y Brifddinas. Llewelyn Williams, A.S., beth am fraint gyffelyb i'r Gymraeg ? 0 Y mae llywodraethwyr y London School of Economics wedi dvfarull tlws aur Hutchinson i Mr. E. A. Lewis, M.A., Hollo- way— Cymro ieuanc a dysgedig o ardal Aberystwyth ac am ei waith gwerthfawr dros hanes Cymru a'i tlirefi y cafodd y medal. 0 Celt Llundain a ofynna faint o Gymraeg a geir, tybed, yn Eisteddfod Caernarfou ? Hu Eisteddfodall diweddar yn or-Seisnig, ac y mae aruoiu ofn y dolurir ein teimJadau gan yr wyl hon eto, gan mai y prif newyddion yw fod Arglwydd hwii-a-hwn i fod yn bresennol, l'od Tywysoges y lle-a'r-lle yn dvmuno'n dda i'r pwyllgor, ac fod y Sais hwn a'r Scotyn arall yn bwriadu bod mor ostyngedig a rhoddi eu presenoldeb mewn un neu ddau o'r cyt'ar- fodydd. Ie wir, Gelt gwladgar gormod o'r ym greinio cebyslyr yma sydd ynom fel cenedl Yn v dref uchod y clywyd un o'i phrif weinidogion yn rhoi corIV ei bregeth yn Saesneg am fod yno un Sais go urddasol yn yroedfa; a'r Cymry yn cael yr amen a'r weddi ar y diwedd. 0 Ddydd Gwener diweddaf, cynhaliwyd reyatta y Royal Welsh Yacht Club yng Nghaeriiarfon am y 60fed tro. Caed hin hy- fryd,ac aeth yr ymrysonfeydd heibio heb yr un antfawd. Dyma ddiwrnod mwyaf tref Caernarfon y mae'n fwy nag hyd yn oed dydd y Sasiwn dair-blynyddol. 0 Nos Wener ddiweddaf, aetli J. Black- more a dau ymwelydd dyeithr allan mewn cwch i Fau Caerfyrddin. Rhywlodd neu gilydd trodd y bad, a bu foddi Blackmoi e a gwr arall o'r einv Jenkins. 0 ø Ddydd Sul, yn Llandudno Junction, cyn- haliwyd eyfarfod o weithwyr y ffyrdd haearn, er mwyn ffurfio cangen o'r Amalga- mated Society of Railway Servants. Syl- I wai un siaradwr fod yr Americaneiddio a'r trydanu sy'n dod mor gyffredin ar y reil- ffyrdd y dyddiau hyn yn codi rhagolwg difrifol o liaen y gweithwyr, ac yn debygol o beri lleihad mawr yn eu nifer. ø Mrs. Jane Jones, D.D.—Y dydd o'r blaen bu farw Mrs. Jane Jones, Newry Fawr, Caergybi, yn 86ain oed. Bu'n athrawes yn yr Ysgol Sabothol am 65 mlynedd. Y mae mawr bryder am Y llong Cenrig, eiddo Mr. W. Thomas a Amlwch. Gadawodd Newfoundland Canada, Meli. 11 ac ni chlybuwyd dim dani er hynny. Y dwylaw oeddynt: Maurice Parry, Borthygest, Porthuiadog! David Hughes, Borthygest, met; a llongwr o Gaerdvdd. B 0 h" y Byddai ami i hysgotwr o Connah's (lua" a'r ardal yn ennill tamaid iddo'i hun deulu ar hyd y blynyddoedd drwy ddal iaid (salmons) yn y Ddyfrdwy ond ° rhyw achos neu gil.ydd, y mae'r PJrS» blasus hyn yn darfod o'r afon llonD°'^ cliwynid yr wythnos ddiweddaf nad dau o'r lioll dyrl'a o bysgotwyr wed) digon eleni i dalu am eu trwydde < Hwyrach mai lliosogiad gweithfeydd ar y glannau yng nghyfeiriad Caer J'dJ achos. & \u si) Nos Wener, caed o hyd i gorlf Win. 1 yn yr afon Conwy, ger Talycafn. Yr °e (| ar goll er y nos Sul cynt, ac yn frodor Wolverhampton. Oherwydd y sychder, yr oedd dwfr i ddyn ac anifail mewn parthau 0 .,f Fflint yr wythnos ddiweddaf; a chwyn^, v brodoriou fod rhaid cerdded dros filldir gyrcliu mewn rhai mannau. Ac to, y gerdda cannoedd yn bur ddi-gwyn 11 r th Saboth i nol dwfr pan fo tipyn o ry" be arall yn gymysg ag ef. 0 air Ar ol ysgrifennu yr uchod, dyuia gyda'r G'lomen o Sir Fflint fod ddigonedd wedi dod i lawr dydd L^ll!1 j dydd Mawrth, ac felly l'ydd ddim eisiaU neb ddarllen y paragraff uchod. a » Y mae Cymry yn cael chwareii teg dyrchafiad tan y Weinyddiaeth breseno j Dyna Gymro (Mr. H. S. Williams) el benodi gan Mr. John Burns yn olynyt'd Bircham fel Arolygydd Deddf y T'0 e yng Nghymru a dyma Mr. Lloyd wedi penodi Mr. Llewelyn H.ovvel 1 Official Receiver dros Dde Llundain. ydyw ef i'r diweddar Mr. Abraham l'()Vl^ Trail wm. 0 T ,t)l. Pan oedd y diweddar Syr Stafford cote ar fin dod i'w swydd bwysig yn y .:ad yddiaeth y pryd hwnnw, talodd yMwe^jj areithiol a Gogledd Cymru; ac y annerch cyfarfod cjrhoeddus ym MatiS'^ "j. Saboth dilynol yr oedd yn y gwasana^ y EgI wys Gadeiriol Ban(,or. Traildodid bregeth gan y diweddar Ddeon yr hwn oedd wedi gwneud mawr enW fi ymladdwr yn erbyn Datgysylltiad- destvn, meddir, ydoedd, Cofia h ddelych i'th deyrnas,"—neu yn ol cy»el iad un o weilch Radicalaidd y ddio8 •' Gwna li'n esgob." Diau fod Lloyd ac ereill yn cael eu blino gan yr un at yn ami y dyddiau hyn. ø y Y mae Carnegie wedi addo talu hallllel: II' tHoO cost organ capel M.C. ( Jlauadda .xl gor. A'r hyn sy'n dyrysu llawei' • anfon eto, ond heb gael nac ariau nac a M- ydyw pa ffordd sydd gan y rhai 1^ iannus i fynd o'i chwmpas hi. 0 Adgof am I Jew. Y mae r goron j i ennill wyd gan Llew Llwyfo yn Eis' (),v.|il Llanelli am y bryddost ar loan y Anwyl," ar ddaiigos yn ffenestri un o sl0'j^v Caernarfon; a gobeithir ei sicrhau t chadw tros byth yn Llyfrgell Rydd y dI ø jjj' (iwledd .1 tiiheiilhjiu. Yr oedd y I..leWdd .1 )e, lwyfan yr orsaf ym Ianehester pall 01 mam Ceiriog yn dychwelyd i Gylllry troulio ychydig ddyddiau gyda'i mab eDI- ac yn llygad-dyst o'r olygfa dyner a vol surodd iddo gyfansoddi geiriau aina. Ti wyddost beth ddywed fy A'r wledd fwyaf amheutliyn ydoedd y Llew, ymhon blytiyddait wedy It grifio'r olygfa ymadawol, ac yn adrO darn gydag addeliad digyffelyb. ø nr. Ddydd lau, caed hyd i gorff Robert till' gwas ar fferm Tyddin Whiskin, Caeat1 yn al'on Seiont, Caernarfon. 2lai'| aji ydoedd; ac ar goll er y dydd lau cyi' yr an fun wyd ef gan oi feistr gydag ,ed'i iaid i flair y dref, a swllt, yn ei 1J0< brynnu tybaco. ø I Y mae'r Eglwyswyr yn dechreu ele ,} I¡lJ .J ryJlI Ynuieillduwyr mewn mannau drwy fel ly yi) cytartodydd pregethu. Caed Liti eglwys t'ontrobert, gor Meifod, Sll.thIIOB faldwvu, am dri diwrnod yr N diweddaf. Pregethid gan reithoriaid del, gyuievv, Manafon, IJ>inbych, Llatifi'l,1j Meifod. Llanfair Caereinion, a Cibau. I'r cnpel gerllaw y de,l:11e([ c Griffith, i addoli drwy'r ceunant °° Dolwar Fach. Amcan gwreiddiol .V an pregethu ydoedd chwyddo I'hi' Y betb inwyr; ond i chwyddo'r casgliad at r.Y j. y neu gilydd y trefnir ami un ohollyJl dyddiau hyn. ø j¡J"11 ('i/matifa Aberdaron.—Cymanfa fit hi. Bu yr wyth o enwogion a fyned i'w chynnal yn ffyddlon i rwymiad~y Parchn. Elfed Lew"iS jjor Eynou Davies, O. L. Roberts, y* 13.ft." Owen, Keinion Thomas, Peter l>rice'j3n 3 Stanley Jones, a Rhys J. Huws. ,vyr gwlaw yn rhwystr i boblogrw7ydd d iedig y cynulliadau, ond, er hynn}' ^.1, J lliaws ynghyd, a bu raid wrth ddau rhai a lau wyd o wraudawyr asf ud. [>$,#$' uedfaoll nerthol iawn. Yr oedd Y Wm. Williams, Pwll-crwn, a'i »^r()l K, wyr, wedi gwneud trefniadau r'ia5fiau °i, gyfer ymwelwyr. Clywsom am fofy t pregethwyr, wedi gorflfen eu g'vva' nawn y dydd cyntaf, yn dychwejy.^ 1 beiciau i Bwllheli, pryd y brodyr ereill mew n cerbyd. Cyfaic olaf y cyntaf, ond yr unig ateb a gan un o wyr y beic oedd, sydd yna, 'does dim aniser i siai'a „ j ac yinlaen a'r ddau, yn eu 1'rr^fii$°1 glnst jwg," chwedl y diweddar xi ria\V —ac yr oeddynt mor wljTb a 1* 8 „ f hun pan gyrhaeddasant i'r "Pwl • |