Y Tyst

Pontlotyn. Dathlu Caiimlwyddiant J. Ambrose LIOY"I.- Penderfvnodd eglwys Nazareth, Pontlotyn, a Bethania, Abertyswg, ddatlilu caiimlwyddiant genedigaeth y cerddor galluog Ambrose IJoyd. Nid oedd yn gyileus i wneud hyn ym mis Mehcfm, felly gohiriwyd y datliliad hyd yr Hydref. Cyn- haliwyd y cyfarfodydcl. yug nghapel Nazareth. Yr oedd rliagleu wedi ei threfnu a'i liargraffu, ymha un yr oedd nifer o donau mwyaf adna- byddus Mr. Jloyd, megis'Abergele," Voryd,' Whitford,' Cambria,' Wyunstay. He¡lryd,' 'Aluu,' Rliyl,' Groesweti, Castell Emlyn/ a Wyddgrug (y don gyntaf a gyfau- soddodd). Dechreuwyd y cyfarfod cyntaf pryd- nawn Sul gan yr Henadur W. W illiams, .H., a datganwyd nifer o donau Mr. Iyloyd, a dwy o i anthemau, sef Molwch yr Arglwydd a Theyru- asoedd y Ddaear.' Yli ystod y cyfarfod darlleu- wyd papur gan Mr. W. R. Beddoe ar 'Ambrose lyloyd fel Cerddor.' Am 6 o'r gloch cafwyd ail gvfarfod. Adroddwyd rhannau o'r Ysgrythyr gan Mrs. Williams, y Ffordd Newydd, ac arweiu- iwyd mewn gweddi gau y gweinidog. Datgan- wyd eto nifer o donau y cerddor y cl.ethlid can- mlwyddiant ei enedigaetli, a'r eXdwy anthem a ennwyd. Traddodwyd anercliiad, yn y cyfarfod hwn ar lianes bywyd a chymeriad y cerddor gaii y Parch. J. R. Salmon. Dyinunol yw meddwl am Ambrose Lloyd fel cymeriad disglair, er wedl myned trwy llawer o demtasiyiiau a phrofedig- aethau. Yn sicr, uis gallasai ganu cystal onibai ei fod yn byw yn agos i'r nef, gwlad y gan. Caf- wyd cyfarfodydd rliagorol, a theimlem yn ddi- olcligar i Dduw am roddi rliodd mor werthfawr i Gymru a'r cerddor hwn. Gwnaeth Mr. Edward Davies ei waith 3*11 rhagorol fel arweinydd, a'r un fath y gellir dweyd am Mr. J. Henry Beddoe, A.L.C.M., yr organydd. Y Gymanfa Ganu.—~Mae Pwyllgor Cymanta Ganu'r cylell ncwydd orffeu en trefniadau gogyfcr a. Chymanfa 191O. Cadeirydd y Pwyllgor yw y Parch. J. R. Salmon; yr ysgrifennydd yw Mr. J. T. Jones, Scion a'r trysorydd yw Mr. Griffith Jones, Gosen. Peuderfyuodd y Pwyllgor gydag unfrydedd i wahodd Mr. Daniel Owen, arweinydd Cor Gweut, i arwain ein Cymanfa y flwyddyn uesaf eto. Y C Cymrodoriou Y cylch cu cyfarfod diweddaf 110s Wcner, Ilydrei" 22aiu, yng nghapel 15etlilcheni, I'ontlolyii Y darlitliydd ydoedd y Parch, D. Hopkins, B.A., Aberdar, a'i destyiv oedd Goronwy Owaiu.' Cafwyd darlith benigamp ganddo ar y Cymro enwog a galluog Goroiiwy. Cyfeiriodd y dar- litln-dd at ),uldrechion diflino Mr. Shankland, Cofrestrydd y Brifysgol ym Mangor, i ddangos Goronwy yn y goleu priodol. Fod llawer o gam- argraffiadau yn y gwynt parthed y bardd o Ynys Mon. Ymdrechodd Goroiiwy ragori yn iaith ei wlad ei hun. Gwir ei fod yn feistr ar ieitlioedd craill, ond ni anghofiodd iaith ei fam-wlad. Gwelir hyn ar unwaith wrth ddarllen ei gywyddau a'i lythyrau. Carai Gymru yn angherddol, er gorfod byw allan ohoni am flyn- yddoedd, a chael bedd yn yr Amerig draw. Cadciriwyd yu ddeheuig gan yr Henadur W. Williams, Y.H. Cyinerwyd rhan yn y diolch. iadau gan y Parch. Fred Jones, B.A., B.D., a'r Parch. Isaac Roderick (M.C.). Gonivuyvpt

SAFLE Y CYFUXDEBAU. I At Olygydd y Tyst. I Syr,—-Gan uiai yn Gytundebol y gweittur y Drysorfa, dichon y bydd. o ddiddordeb i lawer i wybod jnnha le y saif y Cyfundebau o'tt cym- liaru a'u gilydd. Nid yw o fawr help i ddwcyd fod un Cyfundeb wedi casglu dwy fil, a'r llall ddiiii ond dau gant, heb wybod hefyd beth yw rhif aelodau y naill Gyfundeb a'r Hall. Amcan y ffigyrau isod yw dangos y safle yn y goleuni yna. Ar yr vm pell wyf o honni fod y ffigyrau yn gwneud perffaith chwarc teg a phob Cyfundeb, oblegid ceir darnau helaeth o ambell Gyfundeb yn dioddef yn drwm oddiwrth ddir- wasgiad inasnachol a gweithfaol, tra y luae rhannau helaeth o Gyfundebau craill yn cyf- ranogi o lwyddiant digyffelyb. Oherwydd y petliau hyu a'u eyffelyb y mae allan o'r cwestiwn J wneud perfiaitli degwch a phawb. Os astudir y ffigyrau a ganlyn yu y goleuni yna, hyderaf y gallant wneud lles mewn dau gyfeiriad: (I) Calouogi y Cyfundebau nad yw eu cyfanswm yn fawr, trwy ddangos iddynt beth yw eu cyfartaledd, (2) Synibylu y Cyfundebau ydynt cisoes wedi gwneud yn dda o ran cyfan- swm, trwy ddangos iddynt fod eto dir lawcr i'w feddiannu,' a'r oil, cofier, mewn ysbryd car- edig, llawn awydd i hclpu y mudiad. Y mae'r cyfrif hwil yn seilicdig ar y rhestr gyhoeddwyd yn y Tyst beth amser yn ol, ac a anfonwyd allan i'r Cyfarfodydd Chwarterol, &c. 1 11 11 'r< ca <3 -J r§ ? ?J Safle ao Eaw'r ?? gS j??? r:n ¡:: h Cyfundeb. ? g? ?? 0 0'«1 g, m i Llundaiu | 1357 452 16 0! 6 8 2 L'pwl a Manceinion 3365 924 12 6{ 5 g? 3 Dinbyeh a Ffliiit ?? (Dwyrain)  1705?5513 0?5 4 4 Morgannwg (Gor.) 20310 3131 5 n? 3 1 5 Eto (Dwyrain). 16347 2433 3 2? 2 ni 6 Dinhych a l?int ?:] (Gorllcwiu) .1 3979 566 14 10? 2 10 7 Mon 3569 492 16 oi 2 9 8 Caerfyrddin (Dwyr) 12052 1542 13 61 2 6 9 Brycheiniog 2001 204 2 6j 2 51 10 Eleyn ac Eifionydd 4523 563 6 4! 2 51 11 Morgannwg (Gog.) 12592 1344 3 6: 2 IJ 12 Meirion 5570 564 5 o! 2 o? 13 Penfro 5266 399 o 6! 1 6 14 Arfon 7355 554 6 2i 1 6 15 Morgannwg (De) 9301 633 7 6 i 4? 16 Maldwyn  3464 187 J 01 1 o? 17 Caerfyrddin (Gor.) 8660 344 4 6 o 9? 18 Mynwy 'I 4453 107 0 01 0 5? 19 Aberteifi .?lo963 199 7 ? o 4? Dyna'r fel yr wyf wedi gweithio allan safle y Cyfundebau. Diau y bydd yn agoriad llygaid i lawer, ac o bosibl i rai allant fod yu weddol gyfarwydd a'r synnxdiad- Yr wyf mewn peth petrustcr gyda golwg ar ddau Gyfundcb Dinbyeh a Fflint, gan mai nid yr un enw arferir gan yr holl awdurdodau ariiyiit. Geilw rhai hwy yn D. & Ff. (Gor.) a D. & Ff. (Dwyr.),' a'r lleill a'u galwant, y naill Y11 Dinbyeh a'r llall Fflint.' Os yw y ffigyrau uehod yn gwneud cam. a'r naill neu'r llall, bydd yn hyfrydwch gennyf ei u.nioni pan gaf oleuni o rywle ar y dyryswch. RNvy ii caru cywirdcb uwchlaw popeth bron. Gan hyderu y bydd y tabl yn symbyliad i'r gwaith da, Gorffwysaf, yr eiddoch yn bur, W. Ross HUGHES, Y.sg. Cylirccunoi. Bortliygest, Tacliwedd lofed, 1915.

Treffynnon. I Ncwid.-Y mac y cyfeillion yn eglwys Heol- y-Capel wedi penderfynu peidio cynual eu Heis- teddfod Gwyl Dewi eleni eto oherwydd y rliyfel presennol, ond yn liytraclv i gael cantata yn ei lie ac y mae y gwaithjojdrefnu y cyfryw wedi disgyn ar ysgwyddau Mr. J. E. Pierce (loan Alftw), arweinydd y gan yn yr eglwys er's blynyddoedd. Yn sicr nis gallesid cad ei well. Cyfarfod Pregcthu.—Yr wythnos o'r blaen cynlialiodd eglwys Gynulleidfaol Pisgali, Pen- ypyllau, ei chyfarfod pregethu blynyddol. Y rhai fu yn hulio bwrdd y wledd eleni oeddyn t y Parchn, H. Dennis Jones, Sliottoli J. E. Davies (M.C.), Rehoboth; a D. J. Cliappell, gweinidog newydd yr eglwys Seisnig. Gweddol ydoedd y cynulliadau, ond cafwyd pregethau grymus iawn-y gweision wrth eu bodd yn traddodi y geuadwri, a gobeithio y bydd dylan- wad y gwirionedd yn aros ar bawb a'i clywodd. Esiampl Dda. Beth bynnag cyhoeddus fydd yn cael ei gynnal yn y dref, cynhelir ef ddydd Mereher, trwy fod hanuer y diwrnod. yn wyl, er rhoddi iiiaiitais i'r rhai syc1.d yn rliwym i'w mynychu ond pe cjmhelid rliywbetli mwyaf erioed, bydd raid i'r masnachdai fod yn agored. Ond er's blynyddoedcl. bellach yr ydym yn edmygu y ddwy chwaer ffydxllawn, Misses S. A. ac I,. Rees, Ty Gwcnffrwd, am yr esiampl roddir ganddynt trwy gau eu masnachdy ar hyd ddydd diolchgarwch am y cynhaeaf, yr hyn sydd yn rhinwedd mawr ynddynt. Diolchgarwch am y Cynhaeaf.—Dydd Mercher diweddaf cynhaliodd Eglwysi Rhyddion y dref eu cyfarfodydd diolchgarwch. Cynhaliwyd y cyfarfod cyntaf yn addoldy hardd a chynnes Bethel (B.), dan lywyddiaeth y Parch. D. J. Chappell, gweiaidog uewydd eglwys Gynulleid- faol Seisnig y Tabernacl, pryd y daeth cynhull- iad bachdestlus ynghyd. Cynhaliwyd cyfarfod y prydnawn yn eglwys Gynulleidfaol Heol- y-Capel, o dan lywyddiaeth y Parch. J. E. Davics (M.C.), Rehoboth. Cynhulliad bychall iawn oedd hwn wrth feddwl fod pedwar enwad wedi myned yn iiii, ac hefyd ei bod yn haner diwrnod o wyl. Yn yr hwyr yr oedd pawb yn cynnal gwasan- acth yn ei gartref ei hun. Yu wir, nid ydoedd y cynhulliad yma yr hY11 ddylai fod o lawer, er mai yn yr ysgoldy y cynhelid ef, yr oedd yn rhy fawr. Y maeyn anawdd lawn rhoi cyfrif o'r difaterweh rhyfeddol sydd yuglyn a'r cynulliadau crefyddol yn y dyddiau hyn. Nid gormod fuasai gennyin ddisgwyl gwelcd tii, addoldy yn llawn i'r eithafo gynnlliadau pedwar capel; ond, er gofid, i'r gwrthwyneb y mae trwy y blynydd- oedd. Gyda phob priodoldeb y gellir dwevd ma. cyfarfod blynyddol vdyw, canys 11 i welir naw allan o bob deg oedd yn bresetmol Yllg nghyfar- fod yr hwyr mewn cjfarfod yn yr wythnos hyd llCS y daw cyfarfod diolchgarwch eto, os ceir bywyd ac iechyd. Dyma, ysywaetli, sefyllfa proffesw yr crefydd yn y gymdogaeth lion, Gobeithio nad oes angen i mi ofyn am faddeuaut am ddweyd y gwir. Cafwyd cyfarfodydd da iawn a gweddiau taerion, dwvs a diolchgar, a theimlwn fod Ysbryd Duw gyda'i bob1,. ac eneiniad esmwjyth,^ar yr lioll gyfarfodydd. J. T. W.