Baner ac Amserau Cymru

CYFARFOD TALAETHOL DEHEUDIR CYMRU YN MERTHYR TYDFIL. DYDD MERCHBE. DAETH y Lay Representation yn mlaen. Y mae y cwestiwn dyddorol hwn yn tynu sylw eyffredinol, ao yn cael ei ddadleu mewn ysbryd boneddigaidd a Christionogol. Yn y gynnadledd ddiweddaf, cariwyd y pen(lerfyniad canlynol" Fod y gyn- nadledd hon yn barnu fod yr amser yn dyneau pan y dylid dyfeisio a mabwysiadu cynllun trwy ba un y gall y lleygwyr fod yn bresennol, a chymmeryd rhan uniongyrchol^yn ngweithrediadau y gynnadl- edd, mewn cyssondeb ag egwyddorion adnabyddus y cyfundeb a darpariaethan y Poll Deed." Ac o herwydd yr anhawsderau ar y ffordd er cario allan y peaderfyniad uchod, penderfynwyd fod yna ddau bwyllgor i eiistedd yn ystod y flwyddyn bon. Y cyntaf yn gyfansoddedig o weinidogion 34ain yn cael eu dewis gan y gynnadledd, a 34ain gan gyf- arfodydd cyllidol y gwahanol dalaethau. Yr ail yn eynnwys y 6Sain yna a enwyd gan y gynnadledd a'r cyfarfodydd talaethol. Bu y pwyllgor cyntaf yn eistedd am saith uiwrn, od, a phenderfynwyd ar gynllun; anfonwydjjhwnw allan mewn pryd i holl weinidogion y cyfundeb gael amser i'w ystyried, ¡¡,'i ddeall. Yn y cyfarfod ydd taleithiol, yr oedd y cynllun yma yn cael ei ddwyn ger bron, a'i dderbyn neu ei wrthod. Yn y dyddiau hyn, dyma bwngc y dydd-cynllun y pwyllgor a phenderfyniadau y eyfavfodydd taleith iol. Nis gallwn fyned i mewn i'r ewestiwn yn awr, er fod hyny yn demtasiwn; ond ceisiwn roddi meddylddrych ar y cynllun cynnygiedig. Aw- gryma y pwyllgor gweinidogaethol sydd wedi bod yn eistedd fod holl waith y gynnadledd i'w ranu yn ddwy ran-gweinidogaethol, a chyllidol. Yna fod dau gynnulliad blynyddol, y cyntaf i gynnwys 440 -220 yn weinidogion, a'r un nifer yn lleygwyr. Fod y gynnadledd yma i flaenori y llall, ac i drafod holl faterion cyllidol a chyflredinol y cyfundeb, ac yna fod penderfyniadau y Conference Cyffredinol a Chyllidol i'w hanfon i fyny i'r Ty 17chaf -"Ty yr Arglwyddi "-i'w gadarnhau gan y Cant. Y mae yna lawer o bethau da yn y cynllun, ond nid ydyw yn cael derbyniad ond gan ychydig, mewn cymmhariaeth, o'r cyfarfodydd taleithiol. TeBir ef allan 'yn hollol gan rhai talaethau, a hyny heb gynnyg dim yn ei le, tra y mae talaethau ereill yn awgrymu ffyrdd ereill er soldo y ewestiwn dyrus hwn. Yn y dalaeth ddeheuol, pasiodd y penderfyniad canlynol, a hyny yn y modd mwyaf unfrydol- "Fod y cyfarfod hwn yn dadgan ei rwymedigaetb i'r pwyllgor a bennodwyd gan y gynnadledd ddiw. eddaf er ystyried y cwestiwn pwysig yma, a'u bod yn credu fod y cynllun a gynnygir yn myned yn mhell er settlo y ewestiwn yn derfynol. Er hyny, yr ydym yn dymuno awgrymu, yn lie ein bod yn cael dwy gynnadledd, fel y cynnygir gan y pwyll gor-un yn cynnwys nifer eyfartal o weinidogion a lleygwyr, a'r llall o weinidogion yn ullig-mai y ffordd oreu fydd cael un gynnadledd, a chaniatau i'r lleygwyr ar amserau priodol i fod yn bresennol, a chymmeryd rhan yn holl weithrediadau cyllidol a chyffredinol y cyfundeb, gan adael y pethau hyny sydd yn perthyn yn unig i'r gweinidogion yn eu dwylaw hwy yn hollol fel o'r blaen." Y mae egwyddor y oynnygiad yna mewn gweith- rediad yn barod yn y cyfarfodydd taleithiol, ac ymddengys yn ffordd syml iawn er settlo y cwest iwn pwysig yma. Ond gadawn y Lay Represen- tation yn awr. Yn yr ail eisteddiad sldyd(I Mercher, yr oedd nifer liosog o leygwyr wedi dytod yngnya. liweIJ cynnrychiolaeth nag arfer. Nid oedd ond tair cylchdaith yn y dalaeth heb leygwyr i'wcynnrych- ioli, sef Ystumtuen, Aberaeron, a Thy-Ddewi. Di. chon fod marwolaeth un o'r swyddogion yn achos absennoldeb cynnrychiolaeth o Dy-Ddewi; ond pa ham y ddwy arall ? Beth bynag, y mae pethau wedi gwella yn fawr yn y eyfeiriad yma yn ddiw. eddar y mae ychydig o le etto ond os canfyddir cymmaint o wellhSd yn ystod y pummlynedd nesaf a'r pum mlynedd diweddaf, erbyn hyuy byddwn yn ymestyn at berffeitlirwydd. Gwaith cyntaf wedi dyfodiad y lleygwyr i'r cyf. arfod ydyw etholiad eynnrychiolydd i'r Stationing Committee; ac yn gyffredin, y sawl a etholir i'r swydd hon sydd yn cael ei ethol gan y gynnadledd yn gadeirydd y dalaeth. Cafodd y Parch. D. Degar Evans ei ethol am y drydedd waith. Etholwyd John Williams, Ysw., Aberystwyth, i gynnrychioli lleygwyr y dalaeth yn mhwyllgorau y gynnadledd. Y mae Esgob Aberystwyth wedi ei ethol tawer gwaith o'r blaen, fel ag y mae efe ya ddigon eyfarwydd i¡'r dyledswyddau sydd yn gor phwys arno ef. Aethpwyd trwy y cwestiynati am Grants, Defi. ciencies, Contingencies, &c., yn lied rhwydd.Jachyda Uawer o ddonioldeb, bywiogrwydd, ac yni. Nid oedd un gylchdaith yn baro(I i dderbya dyn priod yn lie dyn ieuangc, er fod yna ddwy neu dair sydd yn parotoi, ac wedi addaw bod yn barod y flwvddyn nesaf; a chan fod yna rai tydd yn ymyl gwadu hen langoyddiaeth, fe fydd yn angenrheidiol cael lleoedd i'w croesawa, a hyny ya Iled fuan. Daeth rhaniad cylchdaith Aberystwyth yn mlaen; bydd hwn yn permanent ?notion, os na ofelir. Er siarad yn ddoniol o'i blaid gan gyfeillion Aberyst. wyth, collwyd ef gyda mwyafnf mawr. Penderfynwyd i gylchdaith Llanbedr i gael gweinidog chwanegol. Y mae y gylchdaith hon wedi deffro at waith, wedi codi capelau newyddion ardderchog, ae wedi dechreu gweithio o ddifnf; diau fod pennodiad Mr. Morgan yn arolygwr y gylchdaith hon wedi profi ymyriad rhagluniaeth Ag ef Ychydig o ymdrech etto o du y cyfeillion wna y gylchdaith hon yn un o'r rhai mwyaf dymunol yn wShvmru. Yn nesaf, amgylchiadau y j Capeli. I Yn yatod y flwyddyn, chwanegwyd gwerth droB 4,000p. at broperty y dalaeth, tra nad oedd yddyled ond prin m I o bunnau yn íchwanegol. Talwyd ymaith 630p trwy y drysorfa fenthyciol. Holl ddyledion capeli y dalaeth ydyw 7,37^. 48, 3c. Ystyriwyd fod amgylchiadau capeli y dalaeth yn foddhaol, ie, mewn gwell amgylchiadau, er ystyr. ied fod yna gymmaint o gapeli newyddion wedi codi, nag y buont am Mynyddoedd. y cyfarfod yn foddhaol lawn wrth ideall fod Capel Coffadwriaethol Aubrey yn dyfod yn mlaen mor dda, ac yn gapel mor deilwng; a chym- meradwywyd ef fel symmudiad tedwng o gefnog afth holl edmyerwyr y diweddar Barchedig Thomas Aubrey trwy y byd. Cauiatawyd Loans i'r holl ymgeiswyr am dano. Vn neaaf, daeth sefyllfa i Ysgotion Sabbothol I y dalaeth ger bron y cyfarfod. Cafwyd darlleniad o'r cyfrifon gan y Parch. Thomas Phillips, ysgnf, enydd addysg, yn hyglyw a boddliaol. Gwelid fod cynnydd yn y mwyafrif o'r dosbarthiadau perthyn- ol i'r Ysgol Sul. Diolchwyd i Mr. Phillips am yr adroddiad gallu- og o'i eiddo, a'r un modd hefyd i'r Parch. H. Parry, ysgrifenydd y capeli. Darllenwyd cyfrifon Trysorfa y Gweinidogion Methedig, gan Reea Davies, Ysw., Maesyffynnon, Llandilo, a chafodd yntau ddiolch cywir yn dal am ei waith. Ac yn lIe bod ychydig is law y swm gofynol, yr oedd ychydig dros ben nid oes eisieu dyweyd fod hyny yn foddhaol. Gftyr pawb hyny wedi deall y ffaith. Yn Llanidloes y bydd y Cyfarfod Talaethol nesaf i gael ei gynnal, a'r oyfarfod cyllidol ar Ilirwaon, cylchdaith Aberdar. Mewn perthynas i'r newydd iadur i'r enwad, penderfynwyd ein bod yn sefyll at benderfyniad a basiwyd yn unfrydol yn nghyfarfod cyllidol Rhymni yn 1874. Da genym weled fod Cyfarfod Talaethol y Gog. ledd, wedi cael ugain mi s. o amser i ail ystyried, wedi dyfod i'r un penderfyniad. Cyn terfynu y Cyfarfodydd Dirgelaidd, dioloh wyd yn wresog iawn i'r cadeirydd am ei ddarlitb alluog ar "Berson Crist." Siaradodd y Parchn. Owen Owens, Isaac Jenkins, ac amryw ereill o'r brodyr, gan ddadgan eu diolchiadau am dani; a dymunai y Parch. W. Hirst gael cyfieithiad o honi i'r Saesneg. Wel, fe wna les i benau a chalouau Saeson a chenhedloedd ereill i gael hon yn eu hiaith eu hunain. Trueni mawr yw na bae modd i gael y darlithiau yma allan o'r wasg yn fuan wedi y tra ddodir hwynt. Penderfynodd y cyfarfod i gymmeryd blwyddyn o hamdden a ni a obeithiwn, gan fod y Gogledd wedi gwneyd yr un peth eleni, y ceir hwynt allan yn fuan ar ol y traddodiad o honynt yn y dyfodol. Diolchwyd hefyd i'r Parch. William Hirst, Llun, dain, am ei hynawaedd a'i gynnorthwy, ae yn neill duol am ei wasaoaeth cyhoeddus. Syrthiodd gwaith oyhoeddus llywydd y gynnadl, edd ar Mr. Hirst, ac efe a'i cyflawnodd yn ardderch- og. Dadleua llawer na chlywsant Dr. Punshon yn well, os cystal. Wet, beth bynag am hyny, dadl- eued y beirniaid y pwngc allan eydrhyagddynt a'u gilydd ond gallwn ddyweyd hyn, fod Mr. Hirst wedi ehwanegu perlau at goron llywydd y gynnadl edd, gan fod yna liaws yn tybio mai y llywydd oedd. Diolchwyd hefyd i'r Parch. D. Young; arno ef y syrthiai trefniadau llettyoedd, cyfarfodydd yCyfar- fod Talaethol. Cydnabyddodd yntau gynnorthwy gwerthfawr y Parchn. Isaac Jenkins a John Rees, dau o weinidogion parchusaf y Wesleyaid sydd yn Uwchrifiaid, ac yn byw yn Merthyr. Diolchwyd hefyd i'r cyfeillion caredig hyny fu yn llettya y dyeithriaid. Yr oedd y gweinidogion a'r swyddog- ion yn dyweyd eu bod yn neillduol o hapus yn eu lleoedd. Yr oedd ysbryd earedig a haelionus am- ryw gyfeillion perthynol i'r gwahanol enwadau yn foddion o ras i'r dyeithriaid, ac nid ydym yn medd- wl fod dim wedi pasio yn fwy calonog ao unfrydol na'r penderfyniad hwn. j iDiolchwyd i'r awyddegion talaethol, y cadeirydd, a'r ysgrifenydd, am eu hynawsedd, eu deheurwydd a'u hyabryd earedig yn y cyflawniad o'u owyddau pwysig. Dyna dipyn o hwyl gyda'r diolch ynte, Mri. Gol., ond nid heb ei haeddu a phan y bydd dynion yn ymgymmeryd at lawer o waith chwan- egol, a hyny dros eu brodyr, ac yn ddiddadldylellt gael arddangosiad o gymmeradwyaeth i'w gwaith gan y brodyr a weithir drostynt, Wei, fe wnaed hyny gyda donioldeb mawr, a chredwn gyda gon- estrwydd eyfartal. Wel, y I Moddion. Cyhoeddui. I I Ni a hyderwn y gwna y darllenydd foddloni heb I I destynau, na phenau pregethau, gan ein bod wedi cymmeryd oryn ofod yn barod. I Nos Lun, I Yn nghapel Siloh, pregethodd y Parohn. Peter Jones, Aberystwyth; a Thomas Griffith Pugh, Machyn- det-h. Yn nghapel Siloh, Dowlais, y Parchn. John Davies, Rhymni, a Robert Ourry, Ystalyfera Yn nghapel E rnezer, Cefn, y Parchn, Evan Lloyd, Mountainash, a William Evans, Pontrhyd-y groe*. Dydd Mawrth, Mai 30ain. I Am chweeh y boreu, Mri. Henry Thomas, Llandybie; ac Evan Davies, Pontrbyd y groes. Am saith yr hwyr, trarfdodwyd y Ddarlith Dalaethol yn nghapel Siloh i gynnulleidfa liosog a pharchus, Kan y Parch. D. Degar Evans, Llywyddwyd gan y Parch. Iaaao Jenkins. I Dydd Mercher, Mai 31am. I Am chwech y boteu, Mr. Thomas Jones, Pontrhyd y-groes; a'r Paroh. Charles Nuttall, Aberhonddn. Am saith yr bwyr, oyfarfod Cenhadol Caitrefol. William Harries, Ysw., yn y gadair. T'addodwyd ar. eithiau yn Saesneg gan y Parehn. W. HInt, Llundain, a James Pearsn, Aborvotwyth; ac yn Gymraeg gan Isaac Jsnkius, Henry Wilcox. Henry Pritchaid, a John Hughes (c ). Cyfarfod campus. Pivgethwyd hefyd yn Bethesda gan y Parchn. R. Owen, Llaudiio, a Thomas Phillips, Llanidloes. Yn Pant-tywyll, gan y Parchn. Thomas Thomas, Tredegar; ao H. Parry, Caerfyrddin. Yn Ebenezer, gan y Parchn. John Jones, Brvn^ a James Jones, Aberystwyth. 'Ire Yn Penuel, gan y Parchn. J. M. Owen, TrdJErhrt. a John Herbert, Tredegar. Yu Heel geryg. gan y Parohn. John Evans Ty Ddewi; a C. Nnttall, Aberhonddu. Yn Horeb, gan y Parchn. R. Roberts, Ferndale- Peter Jones, Aberystwyth. Yn Bethania, uowlais, y Parchn. William Kvar, Pontrhyd-y-groes; a D. Lewis, Ystumtueu. H, YnCarmel. Cefn, y Parchn. R. Curry, Yatalv' foi-a,>. a John Griffiths, Aberaeron. Cafwyd odfaeon dymunol yn yr oil o'r capelau ucb"o?d yr un adeg. CYunulliadau da iawn ar y cyfan gweision yn cael hwyliau. r Dydd lau, Mehefin laf. Dyma y "diwrnod mawr," fel y dywedir. We1 oedd yn ddiwrnod mawr; diwrnod bendigedig iawn yr Am saith y boren, pregethodd y Parchn. John Jones' Brynmawr; a Rice Owen, Llandilo. Am ddeg, y Parchn. W. Hirst, Llundain (yn Sap neg); a D. Evans, Cadeirydd y Dalaeth (yn GYraiae9). Oyfarfod ardderchog. Am ddau, y Parchn. John Hughes, TrefegIwyS'. „ William Morgan, Llanbedr. Cwrdd iawn etto s. Am chwech, y Parchn. Henry Pritchard, CaerilyJd" ae Owen Owen, Aberdâr. Nid ydym yn cofio cyfres o bregethau eystal erioed gyda'u gilydd. Yr oedd yr hin yn hyfryd. Yrotdlo ddentu 400 o gantorion yr Undeb Cyinulltiilfa'.i y. meddiauuu ran helaeth o'r galleri, acyncanu yni-rf.^h ioli'wryfeddu. Cyn null ei,i faoedd mawrion, Erf.-dy capel yn fawr, yr oedd y lobbies yn ddefnyildiol i liaws o beisonau sefyll a gwrando y genadwii fawr, ao tweh law y owbl yr oedd yr arddeliad Jwyfol ar y mo uiioir' ile bendigedig oedd- da, ie, da iawn, oedd bud yuo Yr ydym yn meddwl y buasii yn dda gan gyfeil ion Merthyr i gael y Cyfarfod Talattliol yflizi ya funu Nos Wener, Hehffin HI, Cyfarfod Dirwestol. Llywyddwyd gan Thomas VViliiams, Ysw., U. H., Owaelod-y garth HOllSe, ;in iigos i mi ddyweyd inaer y dref, an o ran hyny, y 'e efe yn gwneyd gwaith maer os n:.d ydyw yn foer mewn enw, ac os ymgorphoiir y dref hon, fel y bwiijuir yn nresennol, eredwn mai Mr. Wiiliams a etholir gvntaf i r swydd, beth bynag, efe a ddylai ei chael. Wei, efe oedd yn ilywyddu y Cyfarfod Dirwestol a tbraddodwyd areithiau galluog, wrth gr.ta gan y Parchn. H. Pritchard, Caordydd J. M, Owen, Tre- herbert; Delta Davies, F. A. PH. s., Aherdfir; a Ilr. John Morgan, Abeiyatwytlr Totodd yr olaf allan i ganu yn Sankeyyddol dros ben. Canai ddirn-cst yn darawiadol, no yr oedd y Saith ei fod wedi bod yn Ddirwestwr perffaith am dros ddeugain mlynedd yn cario Oylanwad mawr. Drwg genym fod y oyfarfod Dirwestol wedi myned i'r fag end, 110 o herwydd hyny yn llai poblcg.idd imcy dylai fod. Wei, cafwyd cyfarfod da. Do,ch»ydir cadeirydd gan y Parchn. Isaac Jenkins, a Thouus Hces (T. C.), a phawb yn eydsynio yn gaiouog iawn. Dylaswn fod wedi dyweyd hefyd fod y Parehn. n. Young ac Isaac Jenkins wedi cynnyg a chefno.i. a'r synnulleidfa wedi pasio vote of thanks i Mr. William Harries am lywyddu y cyfarfod nos Feroher biaenoroi mor ddeheuig. Wet, yr ydym yn teimlo bellach ein bod wedi dyweyd digon am r Cyfarfod Talaethol, nid can mol digon, Yr ydym yn hyderus y cawn wneyd hyny am byth. oil wedi adiodd yr hanes yn ddigon llawn. Ni oteitHM. fod y flwyddyn nesaf i fod yn well na hon, dyma yr oluit er's blynyddoedd; ond etto y mae lie, ao ni a ddisjwyl- iwa am bethau uweh a gwell etto i'w hadioid y flwyddyn nesaf. 01 am gawod fawr, llon'd cwmmwl, Cywalltiad helaeth o ddyfroedd bywiol, nes Hi:" yr holl wlad, a llenwi holl eglwysi Cymru-pertbynol i bob enwad, a dynion wedi eu bachub. Wedi ysgrifenu yr ucbod y mae pwyllgor cymmysg o weinidogion a lleygwyr y cyfoiriwyd atynt yn i eohien y llitl1 yma wedi cyfarfod, ao wedi pasio petdirivi .al sydd yn eynnwys yn hollol yr egwyddor a fahwysijd- (wyd ar y mater yn Nghyfarfod Talaethol y Dckiuur. Y mae yn cynnwys fod lleygwyr i fyned i'r gynnadledd a chymmeryd rhan yn ngweithrediadau yr enwad fel gweinidoglon gyda'r eithriad o'r pethau hyny sydd yn perthyn yn unig i'r gweinidogion eu hunain. Penderfynwyd hefyd fod yr un nifer o leygwrr a gweinidogion i gyfarfod. Bu y pwyllgor yn eisteiM am ddau ddiwrnod yr wythnos hon; a phasiodd y penderfyniad uchbd gydag 86 o'i blaid, a tbri yn ei drbyn.

ALLTYWALIS .—Nos Fercher, Mai 24ain, traddod- wyd darlith ragorol yn y (lie uchod ii gynn alleidfa liosog, gan y Parch. T. P. Evans, Ceinewydd, ar y testyn, "Bod yn ddyn." Cymmerwyd y gadair gan y Parch. R. P. Jones (WalL Pugh), gweinidog y He. Cafwyd darlith ragorol. --Dyd4-i Lhm y Sulgwyn, rhodd wyd gwledd odea bara brith o'r fath oreu i blant yr Ysgol Sabbothol yn y Ile uchod. Dyma y tro cyntaf i wledd o'r fath gael c-i rhoddi yma. Tcilynga y boneddigesau o'r C'rossvale ganmoliaeth, am mai hwy, ynghyd &'r Parch H. P. Jones, y gweinidog, a ddechreuasaut roddi y peth mewn gweithrediad. Wedi gorphen y tfi, cyunal- iwyd cyfarfod dyddorol iawn i adrodd, cum, a sillebn. Treuliwyd prydnawngwaith hapus iawn. — Walii Ap Owilym. iiJ

CYMMANFA BR YNBERIAN. Cynnaliwyd y Gymmanfa Dde-orllewinol eleni yn y lie hwn ar y dyddiau Mawrth, Mercber, ac lau, Mai 30ain a'r 31ain, a Mebefin laf. Pregetbwyd yn Brynberian not Fawrth gan y Parch. G. Jones, Lacharn; yn Pontgynon, gas y Parchn. J. Thomas, Pontarddulais, a J. Miles, Aberystwyth ac yn Felindre, gan y Parchn. R. Thomas, Penrhiwgaled, a W. Evans, Aberaeron. Boreu ddydd Mercher, am 10 o'r glocb, yroedd y gynnadledd yn Brynberian, pryd yr oedd ya bresennol y Parchn. Simon Evans, Hebron, yn y gadair; J. Davies, Moriah D. Batemao, Rhosycaerau j W. Evans, Aberaeron B. Thomas, Penrhiwgaled; John Foulkes, Tyddewi; D. M. George, Hermon Proff. Morgan, Caer- fyrddin J. Howells, Trefgarn O. K. Owens, Glandwr; W. Davies, Llandilo; E. Jones, Llwyncelyn J. M. Prythercb, Wern; T. G. Jones, Gwernogle Picton Jones, R. James, Llanwrtyd R. P. Jones, Pencader; W. Griffiths; Neyland J. Rogers, Penbre; G. Jones, Lacharn J. N. Richards, Penygroes T. Thomas, Llanfair; D. Jones, Ford; B. Morgan, St. Clears J. W. Pugh, AbergwaUIl R. Perkins, Maenclochog; PIOtr. Jones, Bala; J. Miles, Aberystwyth; T. Davies, Llaneili; M. Davies, Tyrhos C. Guion, Milford J. G. Morris, Trefdraeth; D. Salmon, Pen fro; E. Lewis, Brynberian J. T. Evans, Caerfyrddin J. Thomas, Pontarddulais W. Rees, Lltchnd E. Jones, Ffynnonbedr; W. Jones, Trewyddel; J. R. Thomas, Llatidysilio; F. Samuel, Aber- tawe K. H. Evan, Caernarfon W. Lewis, Berea T. P. Phillips, Horeb, &c. Decbreuwyd y gynnadledd trwy weddi gan Y Parch. D. Bateman, Rhosycaerau, Hysbyeodd y Parch. E. Lewis, Brynberian, mai penderfyniad Cymmanfa Cydwtli oedd fod dewisiad y cadeirydd i'w adael i'r gweinidog lIo

oddi ar y terrace wrth Baron H.U. Wrth ein hymyl yr oedd 61 cywreinrwydd y frd"r'"c yn y peHder, gellid gweled mynyddoedd rh*m- antuB sir Gaernarfon. Yn yr oedd em calon yn llawenhau "Q ^d yn ^(jyymmrryy.. Ond Och! &,cymmyagwyd em llaJeuydd gyda wermod eyn pen yehydig iawn ° amBer. Yn anffortunus, gorfuwyd^m;i y Fenai yn nghymdeitbas Difer 0 filisia Beaumaris, ae erioed ni cUywsom y fath T>YtfGU A RHEGI. I Son am Wyddelod Sawneypope street a Fon- tonoy street yn defnyddio iaith isel-conpari- sons are odious. Yr oeddym wedi arfer meddwl mai clywed dwy Wyddeles yn ffraeo A'u gilydd oedd y peth ffieiddiaf y gellid dychymygu am dano. Ond gallern hanner maddeu i gread- uriaid llygredig ac anwybodus fel Gwyddelod Liverpool am regi pan mewn tymmer ddrwg. Ni ddarfu Gwyddeles erioed ddefnyddio geiriau mor ddychrynllyd ag a glywyd ar y Fenai gan y Cymry y cyfeiriwyd atynt; a chofier fod hyn yn cael ei wneyd mewn gwaed oer. Nis gallai y cartreflu gyfareh eu cyfeillion heb eu rhegi. Drwg genym ddyweyd nad oedd y rhai oedd mewn awdurdod yn y gymmydogaeth fawr gwell. Nid rhyfedd fod ambell i firch ieuangc oedd yn y eweR yn gwelwi yn ei gwyneb gan ofn, a'r gwefusau yn ymaymmud fel pe mewn gweddi ddwys am gael ymwared buan oddi wrth y fath gymdeithas. Dywedwyd wrthym mai peth digon eyffredin ydyw clywed Cymry yn rhegi mewn lleoedd cyhoeddus. Os rhaid i Gymro gael tyngu a rhes;i, bydded iddo wneyd hyny pan wrfcho ei hunan. Tybed fod y creaduriaid hyn yn gwybod y gall yr awdurdod- au eu COSPl AM REGl. Eithaf peth fyddai sefydlu cymdeithas yn Mangor, a manau ereill, er rhoddi taw ar y rhai hyny sydd yn arfer geiriau auweddus. Cospir y meddwyn; ceir swyddogion i ofalu na chaiff yr anifail direswm dderbyn niwed; a thelir sylw neillduol i'r deddfau ag sydd yu angenrheidiol er sicrhau iechyd. Oud fel y mae yn syn meddw], fe adewir y ddeddf yn ddirym gyda golwg ar y rhai hyny sydd yn Uygru moesau da ein plant, trwy arfer y geiriau mwyaf ffiaidd a llygredig yn eu clywedigaeth. Nis gall bechgyn a genethod fyned i'r ysgol, ac yn ol, heb ddysgu tyngu a rhegi, ac nis gall merched rodio yr heolydd heb orfod gwracdaw ar iaith fudr gwehilion cym- deithas. A yw y pethau hyn i barhau? Credwn mai yr unig ffordd i wneyd ydyw, rhoddi y gyf- raith mewn grym. Beth pe b 'yddai i infer o larweinwyr y bobl yn Mangorbenderfynu rhoddi gwya (summons) i bob un a glywaut yn arfer geiriau auweddus ar yr beol neu ar yr afon ? Pe gorfodid y rhegwyr i dalu dirwy neu fyned i'r carchar, ceid Honyddwch cyu bohir gau lawero'r dyhirod. Diammheu fod y darltenydd yn gwybod fod y diweddar Mr. Robertson Glad stone yn ddychryn i dyngwyr a rhegwyr y dref hr,n. Oa elywai ef rywuu yn rhegi ar yr heol, rhoddai y rhegwr ar uuwaith yn llaw yr hedd- geidwad, a gofalai Mr. Gladstone am iynei i'r llysi dystiolaethu yn erbyn y troseddwr. Yn sicr, dylai rhywrai wneyd yr un modd yn Nghymru, neu rhaid tewi a son am "Gymru lan." Hyn yna yu awr. Hyderwn y bydd y "cotiau coehion" wedi royned yraaith, cyu i ni ymweled A Bangor etto. Wele wyliau y Sulgwyn drosodd, a nindau yn goifod troi yn ol at ein gwaith byd nesdawadeg holidctys etto. y mae Saeson y dref wedi cael eyfle i gael spri iawn yr wythuos hon ar draul y Cymry. Pan eir i son am ragoroldeb y gwahanol genhedloedd, rhaid i'r Cymry, wrth gwrs, gael adgofio y Sais, yr Ysgotyn, a'r Gwyddel, am yr hyn a ddywed y bavnwyr am Wyllt Walia; ond bob amser fe deflir i wvneb y Cymro y DULL 0 GARU YN NGHYMRU. -1 Coleddir syniadau rhyfedd (gan estrouiaid) am Gymry yn y mater hwn. Wrth gwrs, yr ydym bob adeg yn gwadu y cyhuddiad, ao yn ei briod- oli i geufigen ac anwybodaeth eia gelynion, ond ofnwn mai ofer fydd ceisio argyhoeddi y Saeson ar ol hyn. Ymddengys fod yma forwyn Gym- rei yu gwasanaethu ychydig tu allan i'r dref hon; ae un noson, aeth ei chariad, a ehyfaill iddo, i dalu ymweliad S hi. Rh wnJ deg ac un ar ddeg o'r gloell, fe adawodd y ddau tfr ieuangc dy y meistr, ac aeth y forwyn i'w gwely. So fa?, so good. Ond nid oedd John Williams a William Williams wedi cael digon o gymdeithas Jane Owens; ac felly, fe bmderfynodd y ddau i guro with ftenestr ystafell wely y Gymraes;a chyn bo hir agotwyd y ffenestr, ae aeth y ddau i'r Ychydig oedd y cariadon yn ei feddwl fod hedd. geidwad yn eu gwylio. Dyna'r ffaith, beth bynag. DetVrowyd y meistr (wedi i'r forwyn wadu nad oedd dyeithriaid gyda hi)—chwiliwyd yr ystafelloedd, a chyn hir gwelodd y Cymry mai Doson o garchar," ac nid "noson o garu oedd wedi dyfod i'w ihan. Dranoeth, ddydd Mercher diweddaf, aed a'r ddau o flaen yr ustusiaid o dan y cyhuddiad o fod yn ddynion drwgdybus, •i eohiriwyd yr achos am wytbnos. Fe gaiff y Cvmrv ddi»on o amser i edifarlwu, Gan fod ein Itith eisoes yn faith, ni a adawn yr achos hyd yr vythnos nesaf beb fanylu arno. Awgrymir i'n n.pd.iwl un neu ddau o bethau a ddylent gael ystvriaeth gan rieni yn gystal a'r plant. Nos Fawrth y Sulgwyn, cynuahwyd cyngherdd mawreddog yn y Philharmonic Hal), o dan lyw. vddiaeth „ „ KDRERT GEE, ysw., a. u i a 9 -yld y? dm adnabyddus i holl SS" 3. 'otlyi B.. 61 obtat,, ysaol- -r?n?g'. Arw.mydd, Mr, W. Parry. 0r. ganyM Mr. P. M. Jon.s. Ce.r ma.yi? yn y &amddyddS.d?uu?f. MAHION. "I Cvnnaliwyd cyfarfod pwysig yn y arei yr wytn- n.?edd? ?vrthdy?o yn erbyn meSUraddySg Arglwy(l(l san(lon. Arffwedtfody Tywysog Arthur wed,_Syrt;hio m.? cariad &'i gyfnither o Hano?er. Y Mae y Tywysog yn 26ain mlwydd oed. Arosodd yn dda, onid do? ?Nid ?.M gair o s&n yn awr am briodas y Dywys. ogea Beatrice. Tybed fod aelodau o'r teulu bren- hmol yn gwneyd peth mor gyffredin a syvthio allan jilu cariadon? Clywsom fod y Wesleyaid wedi digio eymmaint wrth yr Herald Cymraeg nes gwrthod attfon gair o hanes gweithrediadau y Cyfarfod Talaethol i'r papuv hwnw. Nid trwy ganiatau i elynion wneyd ymos- odiad personol ar un o ddynion amlycaf y cyfundeb —nid felly y gwellheir y clwyf. Cyflwynwyd tysteb i Miss Maggie Evans (Megan nos Wener diweddaf, gan Ysgol Sabbothol Parkfield, Birkenhead. Credir gan lawer fod Undeb Ysgolion Sabbothol Liverpool a'r Cyffiniau yn y darfodedigaeth. Os na wnasth yr Undeb hwn lawer o waith yn ei ddydd, fe gadwodd ddigon o SIVD. Darfu i filoedd lawer o Excursionists ymweled & n tref wythnos y Sulgwyn a rhag ofn nad oedd yma fwyd yn Liverpool, fe ofalodd y rhan fwyaf o hon- ynt am ddyfod a'u hymborth gyda hwy mewn cadachau. GWAENYS.