Tarian Y Gweithiwr

%■ »■■■ II. II ■ ■ -I .< NODIADAU 0 LANELLL Rhyfedd fel y mae pethau yn qrfnewid ei «^fyllfa y d;ddian hyn. Effeithia y marw- eidd-dra masnachol preaenol mor drwm ac unfosngyrchol ar bob nwyddau, nes gostwng pmiau yn isel iawn. Ychydig amser yn el, yr oedd llyfran, yn enweaig Beiblau, mor tjchel en prieoedd fel nad oedd ond un yma ac an acw i'w cael, ond erbyn hyn c'r braidd "tad ces "Beibl gan bawb o bobl y byd," a hyny am en bod wedi dyfod mor rhad. Ym- ddengys fod barddoniaeth yn gyflym enddo f 'yw lselder tinenns yn,y ihan hon o'r wlad- W »g y gellir cael digonbron o farddoniaeth tydd i guddio gwyneo j DAMAN am ddwy Ipeiciog, a'r cyfanseddiadan hyny yn rhai beddugol hefyd, o dan feimadaeth un o'r Teixdd cesedlaetbol mwyaf meddylgsr (?) 8g enyddol ag a ddalioda glorian yn ei law i t-,uy,,qo eynyrchion cyfeillicn erioea. Synwn at vjihscol b^yllgoran eisteddfods a am en -bod yn cycyg y fcth wobtwyon tm faiddon- *lh,a chjflawtder o hoto i'w gael am y petn i ddim, end gyro atyr awecfardd Is r r dwyd am dano. Gerhron yr Ustnnaid ddydd Meicher di- dirwjwyd tn dyto ienanc, ten yn -fcytrech anfonwyd ef i'r carciar am ddan fis fei tXmb am ladrata DOWI.8, tiddr. Mr. D. Henry, Penlan, Llasgytyah. iDed'eosi y cocdemnledig iddo cjflawni y v-Pithied dan effaith adyianwsd y diodydd ac nad yn wirfoddol y gweaeth Byiiy end. cafnyd profion digonol i brt fi yn s»cl. itai yn Ibeiffaith Iwiiadol y cyf- yd y cjfan, o leiwydd yrcedd mor s dt nig with y gwaith, ac mcr ddyftisgar '2r f i 1 ynllnman a phe bJddaj yn cael byw- "OkitetIL Vrth Y gelfyeldyd. Yr en dydd,yn yr nn lljs, dygvjdun Johfi Fees, Feli&foel, geibitm ar y cynudd- "Sad pygypig a pheiyglus o I MTVMV wdjmaith, D. Samuel, pf n ar en taitb yn ^yeawelyd o JLSEOB. y nos Ltn cyn hycy. ^Tid oedd y dyodde/ydd yn allncg i ddyftd 11 Uja, a tejstiai y mtddyg ei fed wedi ei siweidio finer ddiwg, fel iaa gallai } mddai g- %s ieiaf &m ^wech wjthnis fel ag i rodoi eghiT^eb a manylion o'r aBgylchiad ft lly c-iwjd Jolm Kees i oreai yr heddgeid- ?al.(t nes jr daw ei wrthnynebydd yn alluog ddwyn pre Son er penderfynn tynged druen- 5* adyncrenlon. Dywedir fod y cweryl :J). wiodoli i iyw anghydfod are"1d rhwng y ddau wrth gydyfed gwirod, ac o dipyn i beth, fod nfj tur nwyowyllt y carchar- or wedi ei chynhyrfu i'r fath raddau, nes iddo frathu ei gyd ddyn 18 o weithiau Yn ngwyneb fod achwyniadau yn ami i'w cael gan yfwyr diodydd meddwol nad oes ganddynt dai cyfleus ond tafarndai i drin amgylchiadau a matericn mascachol, agor- wyd TY DIRWESTOL eang yn cynwys ystafellodd addas at bob gwasanaeth, yn Park-street, gan Mr. W. David, yr hwn sydd Ddirwestwr egwyddor- ol, a phleidiwr gwresog i bob mudiad daiozrus arall. Gobeithiwn y gwerthfawrogir y ty hwn, ac y teimla y Llanelliaid enwrg fod ei gynaliaeth yn ymddibynu ar eu ffydd- londeb hwy. Os rhoddir iddo ei ddyledus sylw, gall fod yn fendith fawr i'r lle yn gyff- redinoT,' o heiwydd meddwdod ydyw Dagon ieuenctyd hawddgar Llanelli y dyddiauhyn. IOAN GWYLLT.

w ABERTAWE. Kid oes eisieu gofyn i neb yn, nac am lawei o filldircedd o bob tu i'r dref, beth oedd prif atdyniad yr wythnos. Buasai pawb yn synu at ddylni neu anwybod- aeth unthyw ddyn a ofynai beth oedd y cyffro oedd drwy'r dref a'r cyffiniau, lIa wyddai mai Ffair Llangyfelach oedd y peth am yr wythnos. Daw gwlaneni o Gaer- fyrddin a rhanau o Aberteifi i'w gweithu ynddi, a phrynwyr iddynt o AberdUr a Merthyr pan fydd yr amser ychydig yn well na'r presenol; esgidiau ac hosanau gwaith gwlad hefyd, esg diau ac hosanau siopau, yn nghyd a llawer o nwyddau ereill ag y mse yn rbayl i ddyn wrthynt, y cwbl wedi eu gwneud ar gyfer gwerthu mewn ffair, er cael cyfle i werthu yn rhad. Ond prif at- dyniad y ffair yw y bythynod godir i werthu y cwrw meddwol, ac nid ychydig o feddwi gymer le yno; ond mae deddfau trwydd- edau y blynyddau diweddaf yma wedi gwneud cymaint o'u hoi ar Ffair Llangyfel- ach ag ar un dref neu bentref drwy'r wlad, trwy glirio'r diotwyr o'r bythod yn gynarach nag yr arferent fyned, ao felly gwtogi yr amser i feddwi, ac mewn canlyniad i hyny lai o afreoleidd-dra, yr hyn yw ffrwyth na- turiol y diodydd terfyeglyd. Nwydd arall sydd mewn bri mawr yn y ffair hon yw ffigys; gwerthir yma lawer o dunelli o hocynt, a Uawer o filoedd o eurafalau. Mae y benywod sydd yn gwerthu y ffigys yn ddoniol iawn yn cymhell eu nwyddau i'r rhai fyddont yn myned heibio. Caumola pob unei ffigys, y naill a'r llall yn dweyd mai ei rhai hi yw y goreu ar y ffair, ac yn rhatach.o lawer na neb arall," a'r ffordd y byddant yn profi hyny yw drwy eu gwerthu ddimai'r pwys yn rhatach t;au cymydogesau, neu ynte eu gweithu am yr un bris, gan daflu amheuaeth am gyflawnder pwysau eu cymydogesau; ac y maent mor gywrain a neb fu y tu pi i un bWrdd gwerthu, neu yn trafod un jgjorian erioed i roddi pwysau bychain, er i'r prynwr weled y sypyn yn cael ei bwysQ. Yr oedd ynddi, fel y m^e yn arferol o fed» la^er math o ddynion, a llawer math o gynllunillu i wneud arian heblaw cyfnewid nwyddau, arddingosiadan o bob math, merry-go-round ya cael eu gweithio ager, a'r circus fawreddog hyd at y show geiniog, amryfath beirianan i dreio nerth pobl, baledwyr o bob math a rhyw, yn nghyda sh&tts o hanes ysbeiliadau pen- llofrudd a p™p-H6idr yr oes, er darostwug chwaeth y worm *drwy adrcai ei gywrein- rwydd yn tori i deiau a lladrata o'r ystafell- oedd cysgn heb afloayddu ar y cysgwyr, nes creu edmygedd o'i weithredoedd ysgeler, yr hyn a arddfengys m6r bell yr ydym ar ol, er C3 nmfiil^eia gwaraiddiid fel gwlad a chenedl. Chwi 'welwch wrth hyn fod digon o gy- mysgedd yn y ffair hon i gyfarfod y chwaeth sydd yn diagyn i lawr at yr an'fail i'r llaid a'r dojm. Oni bai fod yr aohos yn rhy bwysig, mae ffeiriau ein gw!ad y dyddian presenol yn dangos arwynebedd ein gwareiddiad uchel- foatiq nes gyru hwyl chwertbin ar ddyn wrth feddwi am feddalwch y bobl hyny sydd byth a hefyd yn ymffrostio yn rhagoriaeth yt oes hon ar y rhai blaenorol. Mae y ffeir- lau fel y rewr hwynt yn mlaeu yn "yr ces oleu ton yn rhtddi gwell prawf ar ddyfn- der ein gwareiddiad it a dim a wnawn. Teimla cymdeithas yn lied gyffredin fod rhwymau yxnddygiad da yn cael eu datod dros adeg y ffair, ac ymollyngjf pob un i'w elfen natuiiol ei hun; bydd pawb yn teimlo en bod yn fwy rhydd i ymollwng dipyn gyda'r llifeiriant nag ar adegau ereiil. Na, bobl y gwareiddiad mawr, nid ydym ni yn well na'n tadau; ond nid yw addfed ffrwyth cynauaf y byrddau yggolion wedi decbreu cael eu casgln hyd yn byn, ac felly mae adeg medi o'r gwelliantau mawrion heb wawrio, ond pan y gwawria, bydd yn fyd i hyfedd y pryd hwnw! Husanles a chribddtiliat th, htnan-glod ac ht.nan-ogoniant, bunaB yn ffroót a fcaJclder chwyddedig ywprif nodv,eddion yr oes ho yn deuluol, cymdeithbsd, a gwJadwriaethol, er c-ymaiot ein tlodi fel corff o bobl-cael ein gwlad M i uwch safle iia'i chymy og,g%u, cael ein trd neu ein peiitrejf hi i uwch safie na'r trefi nen y pentrefi cykhymJ, a chael ein heglwys a'n henwad 'l¡i i fud yn uwch mewn pwysigrwydd, s;jfle, a ihifeci, na boll eglwyei ac enwadtu y cylch,—dyna ydyw uchelgais y mwyafrif y dyddteu hyn. ^id yw o bwys pa ftdd y eeirhyny cdd.amgdob, ond ei gael yw y pwnc, i>, pe b) ddai ra d j wiri(nedd fyned o dan diaed, a cbjfia.wi.dtr tyithio yn yrheol. Dyna yr achos o dlodi ein gwlad y blynyddutf diweddaf t.yn-y naill yn gcrmcsu y llall, y cryf yn lltthn y gwan, Cyfalaf yn gwasgu ar Lafur yn ei wtndid, a phawb yn yHigodymu am uwch tfiaetb. Dyma'r hhdau a heuir trwy yr addysg fydol a gyfrenir, a dyjgwylir ffrv yth toieithiog yn y t yfodol o b .b castiau a clyn- liuniau g\\aeth n'i'U gifydd t r cyrhaedd tmcanion ucbdge.siol. Bydd enwd da o ladrcn pexffordd a thorw^r t i, forgers ac emltzzleil, a phob mt.th &r ddjhirod cywraiu a dyfeisddrwg; a bydd twyll a hoced mewn mssnacbaeth wedi cyihatdd eu heithafion, a'r Nefoeddawyrbethfydd y divedd Nid yw'r llofm^dicn Waiuwrjght a Pe' ce oLd diû blygjad gwanaidd o'r hyn ellir ddysgwyl o'r cynauaf mawr a fedir os bydd i fiaenor- iaid ein gwlad gyfnewid en dull o ddys^u y genedl sydd yn codi. Yr byn sydd t isiea yfyw mwy o f>w a buchtdau jn ol jr hyn syddyn uniawr, ac nid ) n cl yr hyn sydd yn facta's ymddangosiadol i Lerhon, plr id, Leu eiiWi-d. Byddai pawb fyw jn tdeiwyddach pe yr yrrddygent at ertill fel yr ewyllysient i ereiU ymddwyn atynt hwy, a byddai llawn cymaint ogyf^eth ya mblith y bobl arianog3 ,'C:" '¡< a dweyd y lleiaf, ag a fyddai with geisio troi pob ffrwd fechan at eu gwasaftaeth eu hun- ain, a gadael i bawb ereill ymdaraw goreu y gallont; ac hefyd, byddai eu safle a'u dylan- wad yn llawn mor sicr ag y byddai wrth ofalu am danynteu bunain ynunig. Y fath wnhadaeth mewn hr;pusrwydd fuafai &r aelwydydd gwrecg a boceddig pe buasai pawb yn dilyn y rteol euraidd Diflanai gorfaeliaeth, cribddeiliaetb, a hunanles, ac yn nghysgod hyny dylcdi acangen a tbrueni o'r tir. Rhaid i'r cenedlaeth hen, os am roddi etifeddiaeth heb hadau chverwedd ynddi i'w holytiwyr, ddysgu llawer mwy o bunan- ymwadiad nag a ddysgodd byd yn hyn, a pheidio gofyn mewn ymarferiad, fS nad mewn geniau," Ai ceidwad fy mrawd ydwyf fi 1" pan yn rhoddi fyny fssnachau l'ygredig, a chario aHan dwyll mewn masnachan cyf- reith!on ac argenrheidiol. Bbaid rhoddi fyny gyfle i enill crian o'r fath ag yw ffair Llangyfelacb, er mwyn peidio cynorthwyo patlad llygredigseth. Mae gorestrwjdd ymarferol, beth bynag am gydwybodol, yn brin iawn wrth brynu a gwerthu y pethau sydd yn rhaid i ddyn wrthynt yn y ffair hon, ac, mae yn debyg, 1n boll ffeiriau y wlad a pha beth am y rhan arall o hr ni—rhian y pleser ? Nid oes yno ond yrcroddi i dwyllt>, a chael eu twyllo. Rhaid i'r oes hon wneud llawer mewn fyfeiriad gwrthgyferbynibl i'r hyn wna, cyn y gall Jiawro gwolliact ar eiddo y dau-cyn y gall ddweyd fod gwar- eiddied, edi cynyddu llawer dan ei llaw. Gweithia'r geredlaeth hrn yn ddyfal a chaledl berthi hunan, ond ychydig i wella mewn gwirionedd. Mae'n fedrus iawn hefyd i ddacgcs arwynebedd cym deithes yn dda, ond yn bydredd o'r tu cefn. Rhai o'r aberthan <raid wreud yw ffeiriau llygredig ein gwlad, yn nghyda masnach y cwrw a'r gwirod meddwol, ac yna gwneud pobpeth mewn ffordd onest, pa un ai ffuifio cwmni ai sefydlu ariandy, neu wsu brethyr, a gwerthu pethau yn ol y defnyddiau fyddo ynddynt. Bydd gobaith wed'yD i ychydig o ymddiried gael ei roddi mewn pobl.

EISTEDDFOD FWRIADEDIG PONT- YPRIDD. "Un a gnoa'n egniol-yw asyn Wrth osod ei bedol." Y mae yr arch-toadm Oenin yn parhau yn iach yn y ffydd. Y mae gystal gwadwr a Garcia n Y spaenwr; ac am cyfaddef ei fad, al adoel, y mae yn mhell allan o'r cwestiwn. Yr wyf wedi ail edrych trwy fy yspectol af y Post Card a anfenodd yr arch-tcqdwr i alw 'y pwyllgor yn nghyd; ac "megys yr oedd yn y dechreu, y mae yr awr hon hyd nes y gall Oeiiin wadu ei awduraetii, bydd yn dyst o un gwaradwydd peHactt yn. ,mhenod ei oea ramantus. Efe a ychwanegi gelwydd at gelwydd yn ei lith diweddaf wrth ail wadu na fwriedid cynal yr eisteddfod dan nawdd y "Pontypridd Licensed Victuallers Association." Pe buasai swm cymedrol b sJllwyr yn ei eopa, buasai yn gweled ar un- waith mai y ffaith fod yi eisteddfod i fod dan nawdd bechgyn grasol y barilau ,a aw- (rymodd ddewisiad y "beirniaid cymwys." Pe buasai son fnd yr eisteddfod i'w chynal dan nawdd y Gymdeithas Ddirwestol, ni fuasai neb yn breuddwyd:o am ddewis beirn- iaid i chwi; ond pe buasid yn gwneud hyny, buasai y dewisiad yn dra gwahanal i'r a wnaethpwyd. Dywedwch chwi a fyno<^b, Oenin bach, fe fu y eyniad o gael yr eufedi- fod o dan nawdd yr association dan sylw rhai o oraclau y pwyllgor, heblew ar eich Post Card*. Ni chredaf yn iy myw fod yn Mhont- pridd 36 o gelwyddwyr i dyatio na fu son am gyfial yr eisteddfod dan nawdd yr association. Bid a fyno, ymrwymaf fi i ddwnh haner dwsin o w wyr da eu gair," a dau neu dri o'ch Post Cards chwi, i brofi yn wahanol. Ac os cafodd y pwyllgor ormod o gywilydd i ddal wrth eu bwriad gwreiddiol, nid yw yr eis- teddfod yn mhell o fod o dan yi un nodded eto. Os nad yw mewn enw o dan nawdd yr Association# yn sicr mae o dan nawdd trindod y bieci. Y duwiau a wyddant pa faint o deimlad gwladgarol a llenyddol sydd wrth wtaidd y mudiad. Yn mha le cynelir y pwyll- goi au 1 Hym Pwy yw y Cadeirydd 1 Per- rchenog v nenbren. a hwnw yn deall mwy am yr X, y XX, a'r XXX, nag am lenyddiaeth ei wlad. Pwy yw y llall sydd yn gwneud i fyny y trindod? Un wedi pesgi ar arian ffyliaid, ac un a wyr fwy am deilycgdod cymbarol ocesau lanto Noah a'r C'yw nag am lenyddiaeth a cherddoriaeth glasurol. Pwy yw cyd-ysgrifenydd Oenin ? Neb Ilai nag Ysgrifenydd Cjfiostedig y Licensed Via- tuallers Association! Beth yw yr achos nad oes a fyno prif eisteddfodwyr Pontypridd ddim a'r eisteddfod hon ? There is some- tbing rotten in the state of Denmark." Chwerthinus dros ben oedd cael ar ddeall gan Oenin ei fod wedi breuddwydio y buasai eisteddfod Pontypridd yn gwneud niwed i Eisteddfod Gadeiriol Deheudir Cymru. Pwy ond efe ei hun a esgorodd ar y svniad hwnw 1 Pa atdyciad a ailai fod gan y kiddlewirtTc o Bontypridd. fel ag i dynu y sylw oddiwrth Eistec-dfod Cserdydd ? D'm mwy nag sydd o berygl i fagien b6n y clawdd leri i ni anghofio yr haul. Yr wyf yn wir cdiolcbgar i Oenin am ei tyniad am danaf fel dyn a lienor. Wrth gwrs, rhaid i mi gyfaddef fy mod yn "black gawd, A. I." am fy mod wedi beiddio dweyd t pyn o w rionedd am ei fawrhydi. Ac wrth gwrs, nid wyf fardd na lienor, am fod hogyn n* fu erioed yn Jeticho ya dweyd hyny 1 Ac nid yw y tip) n amhydedd sydd yn glynu withfyrghorpwsyn ddim, am mai sprats oedd yn cydymgeisio §, mi bob amser am urrhyw fath o anrhydedd. Dye a favn gyd- wybcdol Oeninddy-gedig. Eithaf da meddaf finau, OLd y diwg yw, fod Oenin wrth roddi y compliment i In], wedi gwneud s) rat o'r xiTvgfeddylmr sydd ar bwylJgor yr eittedd- fed glodus! Am eafle Ewyllvtiwr Da" yn mhlith llenoiion ei wlad, gall ddweyd fod ganddo dystysgrifau wedi tu barw\ddo gan Cvn- drielw, Tydfylyn, Islw\n, Hwfa Mon, Ap Vych^n, Llew Llwyfo, Hywel Ceri yw, Dewi Wyn o Essylit, Dafydd Morganwg, Rhydd- erch ab Morgan, Gwil)m Elian, a ilu ereill: ac hyd nes y cred fod gair y miuith o Don- yrefail yn drymach na thystiolaethau y cewri uchod, dichon y maddeuir iddo am fod yn falch o'r ssfie 83 dd ganddo i sefyll "ar ei wadtau ei hun." EWYLLYSIWR DA.

Boreu dydd Gweter diweddaf, yn Tre- degar, bu farw Mr. Robeit Campbell, gornchwyliwr y lljthvrdy, wedi ychydig ddyddian o inflammation ar y lungs. Nid oedd ond newydd briodi, ac yn So. ced.

0 BEN 'CLOCK MAWR' TREDEGAR. Mri. Gol,-Dyma dywydd dychrynllyd yw hi fyny yma. Os buoch chwi erioed yn Tredegar, yr ydych yn siwr o fod wedi gweled y 'Clock Mawr,' nid oes dau am dani. Saif yn nghanol cylch y dref, a'i ben balch yn uwch na phob adeilad arall. Yr wyf finau ar ei ben yntau yn troi gyda phob gwynt i bob cyfeirisd, felly yn cael mantais i weled pavib a phob peth yn y dref a'r cylch cedd i fyny i Sirhowy, ac i lawr i Bontygwaith. Gan fy mod wedi cael ar ddeall fod TARIAN Y GWEITHIWE yn meddu cylchrediad helaeth ym?, penderfynais y buaswn yn anfon am- bell lith iddi o'r hyn yr wyf yn weled yn myned yn miaen yn awr ac eilwaitb. Ni fydd i mi sathru ar draed neb pwy bynsg, obJegyd yr wyf ya rhy uchel i hyny, ond diciwn y bydd i mi boeri i'w llygaid ambell dro cs bydd y gwynt i'r cyfeiriad hwnw- let them look out for that, ond ni fydd i mi un amser fod yn unochrog a sectol, na churo i'r un cyfeiriad, eithr fel yr wyf wedi troi i bob cyfeiriad er pan y'm gosodwyd yma, gwnaf hyny eto heb hidio am neb. Yr wyf yn teimlo er ya tipyn fod eisiau i rywun anfon gair pddiyma, ond nis gwelaf fod neb yn ymgymeryd a'r gorchwyl, felly dyma', 'maes i mi fy hunan. Nid wyf yn bwriadu datguddio Hawer yn y llith hwn, dim ond rhagymadroddi tipyn i ddechteu, a chodi ymyl y lien fel y gwelir i ba gyfeiriad y mae ygwyntynchwythu. <

GLORY, GLORY, &C. Yr 'Hallelujah Lasses' yn myned ar hyd yr ystrydoedd a'u byddin gyda hwy. Y maent yn cadw rcw ofnadwy, 'wn i ddim faint o sylwedd sydd yn y own. Gobeithio eu bod yn gwneud lies; dywedii eu bod trwy ddwyn llawer o'r roughs i fyw bywyd sobr. Da iawn yn wir, ond y mae yn amheus genyf a fuasai yr Hwn a gerddodd heolydd Palestina yn cymeradwyo y dull sydd gan- ddynt hwy o wneud daioni. Hynod didwww ydoedd Ef, a thra syml Ei weithrediadau. Ni charwn ddweyd dim yn erbyn y lasses, ond cswn wel'd pa un ai o Dduw ai o ddynion y maent ond gadael llohydd iddynt

'STOP TRUCKS HIDDY'L -FEOHGYN.' Dyntt'glywaf gan y bebl wrth basio tbwy y dref bron bob yn ail ddydd yr wythnos adiweddaf. Difias genyf ydyw g»>died ein glowyr dewrion yn cael eu rhwyetro i enill tamaid. Y mae digon o yni gwaith yn y boys duon fynychaf, er yn caru axnbeil sprte ar, adegau pan fydd pobpsth yn myned yn mlaenyn eu em pricdol. Gobeithiwa y try y rhadyr wythnos nesaf, ao y bydd yn wire ÍtJ.

DIM MWG YN SIKHOWV. Mor hoff oedd genyf droi fy mhig i'r cyfeiriad hwnw pan cedd y mwg yn ymgodi oddiwrtho yn goLofnau prydfetth, a'r gpleuni o'r ffwrneisiau ar noson dywyll yn adfywio yr holl gylchoedd. Diol h fy mod yn cly wad rhyw sibrwd g^n bobl wrth basio, fod tebyg- olrwydd y cychwynir ef yn foan eto, ao y cawn ail olwg ar y. panorama paydferth. cyntefig. Ceweh wybod genyf pan welif fwg. Yjf eiddooh, yn wasgaredig y tro hwn o bob eyleivia,d i bob cyfeiriad. Y CEIIJOQ GWYNT.

AT DRETHDALWYR GLANDWR. [ MRL GOL.,—F mae yn hysbys bellach fod etholiad pwysig wctjh ein drysau er etholper- isonau i eistead ar Fwrdd y Tlodion yn Abertawff; st chan fod llawer iawn o birys am ddyfodol llwyddiaaua i'r hyn a wneir yn y presenol genym, dylem fod t'n llygaid yn agoied i ddewis dynion teilwng i eistedd ar y bwrdd. Yr ydym yn cydwyhodol gredu k nad ydym erioed fel trethdal wyr wS3i gwerth- fawrogi ein breintiau mewn pe»thynas i'r bwrda. Yr ydym mewn. ystyr yn hunan- lywodraethwyr. Ni sydd i gyfaasoddi ein byrddau, ac hefyd ni sydd i'w cynal. Dys- gwyliwn mewn ychydig amser eto y bydd Bwrdd Tlodion tref Abertawe yn cael ei wneud i fyny o rai newyddion, neu ynte ddy- chwelyd yr hen aelodau. Y mae yr hen aelodau, fel y gwyddis, yn amrywio yn eu sefyllfao,edd-rhai yn dirfeddianwyr, rhai yn berchenogion gweithfsydd, ac ereill yn da- farnwyr cymeradwy gan bawb a'u hadwaen ant. JiTid sefyllfa y dyn sydd yn ei wneud yn gymwys i'r swydd, ond yn hytrach ei ad- nabyddiaeth o'r ardal lie y mae yn trigianu, I ei anmhleidiaeth i bersonau, a'i ragolwg pwyllog ar y capital a'r derbynwyr. Nid yw yn deg eu bod yn gwastraffu trwy gyfranu lie nad oes haeddiant; ac o'r tu arall, nid teg iddynt atallle y mae galwad am hyny. Ac yn wir i gael dweyd yn y fan hon, pe buasai hen weitbiwr caled wedi ymdrechu cadw elwb.claf, ni fuasai wiw i hwnw fyned at y bwrtld i ofyn cynnithwy pe buasai yn derbyn rhywfaint o'i glwb, pan ar yr un pryd y buasai arall o'r un ardal ag ef nsd oedd erioed wedi meddwl am glwb, na dim o'r fatb, yn derbyn efallai dri chynaint o'r bwrdd; ond erbyn heddyw y mae yn wahanol, fel os bydd i hen weithiwr dderbyn ychydig o'i glwb, derbynia ychydig hefyd gan y bwrdd. Peth newydd ydyw hynyna, ac wedi dyfod i weithrediad trwy ymdrech dynion sydd yn, eistedd yn bresenol ar y bwrdd. Dewch i ni gael ym- drechu o blaid y cyfryw, beth bynag, ynte. Credwn rad yw ya bosibl cael gwell na'r bcneddigion Sydd i mewn yn bresenol, a bydded i ni fel trethdaiwyr edrych i mewn i hyn, a pheidio ymddwynynaanoeth ytro hwn. Brynhjifisyd. T. HARRIS.

FFOREST FACH: A LMTHMU DEWf GARN GOCH. Mit. GOL ,-«-Dymunaf gael congl fechan o'ch newyddiadur pobloga'dd i wneud yr ychydig nodiadau canlynol fel hunanam- odiffyniad. Yr wyf yn cael fy nrwgdybio o y fod yn awdwr Y" llitbiau uctod yn y DARIAN, ond j da genyf mai drwgdybio y dieuog y maeLt; ac os na fydd iddyr.t adael fy enw ynlkllonydd, yr hyn sydd yn tueddu i wneud niwed i fy amgylchiadau, bydd i mi ysgrifenu rhywbeth heblaw y nodyn hwn. Yr wyf bob amser yn caru heddwch a chenedlgar- wch,.a charu gwneud i ereill fel y dymunwn i ereill wneud i mi sc os oes rbai yn caru crawciari a darogan petbau sydd yntoeddu i niweidio eu cymydogion, bydded iddynt wneud hyny diwy ddechreu yn Jerusalem. Taer ddymunaf arncch chwithau. Mri. Gol., i fy rhyddhau, fel na bydco ganddynt esgus am eu pechodau. Yr eMdoch,-DAVID DAVIES, Tinman's Row, Cwmbwrla. [Gallwn ddweyd ar air a cbydwybod nad I oes a fyno D. Daviea a'r ysgrif dan y pen- awd uchcd ymddangosodd yn ein cololn- au yr wythnos o'r blaen.—GOL.]

Allan o'r wasg, yn y Sol-Ffa, pris 4c., "CANEUON Y GWYNFYDAU," At wasanaeth yr Ysgol Sul, Cyfarfodydd Cystadleuol, &c., GAN P. EMLYN EVANS. Newydd ei gyhoeddi, pris 6c., DARNAU A DADLEUON At wasanaf th Cyfaifodydd Adroddiadol, &c GAN DEINCODYN. Danfoner am dan)nt at I. JONES, PriLter 43 Treherbert. RHYBUDD PWYSIG! RHYDYFRO ARt UNION. YN unol &'r hysbysiad sydd wedi ym- -1- ddangos yn y DARIAN, dydd Sadwm, Chwefror 8fed, oedd y dydd penodedig i'r tyniad (drawing) uchod gymeryd Jle. Daeth Uu»ws mawr o bobl yn nghyd; ond.wrth ganfod mor lleied o'r tocynau a ddychwel- wyd, set 250 o'r cyfryw ag sydd allan, pen- derfynwyd mai doeth fu&sai ei gohirio hi yn mhellach hyd SADWRN, MA WRTH 22ain. Nos Sadwrn, ar y cyfaifyddiad mchcd, yr eedd rhai am dynu allan nifer y.Primes sydd ar y lut i ateb nifer y tocynau oedd i fewn, ond with wneuthur felly, ni buasai tri o'r Prizes iselaf yn dyfod yn gjfatebol i'r tocynau oedd i fewn, a thrwy byry buasai y prynwyr yn colli cynyg ar y 5 Prig* goreu; ac os na fydd gwerthiad y tocjnau yn gyfatebol i'r wyth Prize erbyn y dydd gohinedig uchod, caiff nifer y PrieM en tynu yn gyfatebol i'r tocynø a werthir. Pe bawn yn gosod amgylchiadau y brawd ya hysbys ar ddu a gwyn, yr wyf ya nor y lawui ef gynoiithwy a chydymdeimlad pawb. Da chwi oil, deuwch allan,— hoduML I bleidio dyn epaa Yn wrch a chryi, gwmvnk dehjfitim* I yru llwydd o'eh nrinii 33 ZAWBBVSYN. Drill Hall, Ynysowwi, gn Troeilyrhiw. BYDDED FCYSBJ* J QJIMM LLMYDDA] yn Y lie UCBO4 NO# 8ftdwta, BWIH LA, 1879. Beitniftd,—Rev. D. Q. JONB8 (DevA, Yw Si* Troedyrbiw, Merthyr. FKIP DMMRAW. I'r Cor heb fod dan 90 BMWB rkiL a gtnt yn orea "HermoB," Bhif 101. • AJW LBUSN Gwylit, ar Y geiriau "Jre wolfcr MOB- fel y WA\¥T,gwobr ^.106 A DS. fr AMTIJDJ. Am yr Hir a Thoditii BMUMYWFF i f "Mr. Wm. Jonee, Yny«owe«" « 0 JO 0 Bio i "Mr. WM. Grifflibs, Tnyawmfl. t V* a Y (yfansod-dia&u i'w BIUIIM yr tm una oyn Ebrill laf, 1879, a'r FFAGMM* WDTT JFE Saawii- enydd at ilen eye EMU 1tt.d. WLLU.AMI MICKS, L V.NiaeaTlmL YNYMWW, IFTTT EBENEZER, TONTPANDT. pYNELIR CYNGHEDD ardderchog yn y lie uchod nos Ian, Mawrih ldea^ PRIIP-UBISWTB t- EOS MORLAIS, Miss MARGERY LEWIS^wV^ YN CAEL BU CYNOJTTHWTO QUIJF Y TONYPANDY CHQRAL UNiON, A'R M&LE TOICE PARAAR. PIANO AQ HAUMNIM Oh- MR. C. O. CASRD, TBM^OAB, A MISS BESSIE ARWKINYDD MR. D. BtJALLT JONES. Tocynau, Is. (5ch., ls.f'a Oolw I' ddeehxen am haner awr wedi Saith. 45 CYNELIR CLASSES Tonio-Solfa a Hen Nodiant yn Ebeneaar, TonTOandy. ti»b nos Fawrth a noa Wenei^ am-T o'i gb>ch. ATIlBA. w:-MB. D. BUALLT JONES. TELERAU :—2s. 6c." y chwarte*. Menywod a bechgyn dan 14 oed, Is. 6c. RHYBUDD! RHYBUDD!! BYDDED hysbys i'r cyhoedd, fy mod i, -D Dd. Thomas, Caebabeil (gynt o Lan- samlet), yn rhoddi cyfleusdra i unrhyw berson neu beraonau a al fy nghyhuddo o odinebu, i wneud hyny o fewn mia i ym- ddangosiad y rhybudd hwn. Os bydd i mi glywed fod rhywon yn iselhau fy nghymeriad mewn unrhyw fodd ar ol hyn, bydd rhaid iddo sefyll canlymadau y gyfraith. 46 DD. THOMAS. BABIES HBBEFOBDSHIRB,—Th« Registrar. General, in his recently iasaed Qaatte^ly Return," refers to tbe tact that the number of deaths of irfants has been far less in Hetefoscshipo than in skray other oouoty, beirg only 65 out of evary thottaattd bbths regUteree, while in other counties it ran from 154 to 158 per 1,000. This grebt looxl blessing is largely dua to fcbe raw gerietsl practice of Herefordshire mothers giving their infants "George's Iufants' Powdais, or Europa Life Pr«ts»vevs," of wh irh ote obsmist air-ne Í1:t Ho eiord (Mr. P. R:J.pI} soils more thffon of all t tber babioa'" pre- parations put Journa, April, 1878. Sold by *11 chemists in packets, Is. l}d. or 2s. 9J., o" free for pmonnt in stamps, from the P oprietor, R. A. GEORGB, Pentre, Pontypridd. NOTE-Read the impostwvt end inte: est- icg testimonials around each packet. CASTELLNEDD. pYNELIR EISTEDDFOD GERDDOROL, &c., yn y dref uchod, dydd Gwener y Groglith, Ebrill lleg, 1879. PRIF DDARNAU. Datid mae Rhwymau Caeth- iwed" (J. Thomas), i Gor o 60 ae uchod, gwobr 10 0 0 A Chadair i'r arweinydd. "Wells,1' Rhif 138, Llyfr Ton&u Stephens a Jones, gwobr 2 0 0 I'r Fife Band a chwareuo Greu" "Mt rch Megan" a "Gwyr Harlech," gwobr 1 0 0 Am y gweddill o'r testynau, yr smodau, &c., anfoner am y rhaglen at yr Ysgrifenydd. a cheir hi am lg.; trwy y Post, lie. EDWARD MORGANS, Y Pg., Tramway Office, Neath. VN EISIEU yn ddioed, dynion parchus diwyd, a sobr, i gynrychioli y "Mutual Provident Alliance" mewn gwahanol ranau o Ddeheudir Cymru. Anfoner Uytbyrnod ceiniog am yr holl fariylion i'r SUPERINTENDENT, 40 Hafod, Pontypridd. # BETHLEHEM, TREALAW CYNELIK EIoTEDDFOD yn y dspel tt cdydd Gwener y QrogHth, 1879, dan nawdd y bonjddwjr crdd.S2i, &. Miliums, Miekin Manor; W. W. Bt od, Ysw llwrypia; E. Daries, Ysw» Piiarose Hill, Yehad M. Replants, Ysw?, Pen*! graig; Lr. E. N. Dsvltp, Cjmer; Dr. I. DAVIM. ittrad; to o dan lywj daktth Q. Wi liams, Yawl budda^ol mewn RIiyddiatth, Barddotiaeth, CaLiadaeth. Adrodd- udao, ao Ari,etiiy(Jdia,tb. BtircLi^: ¥ Hhycdi tth a'r Farddcniaeth, v Faioh. E. Robsit*, FOEtypridd; Yr Adroddiadau, Gwalcb, Gilfach Goch. Beirniad y Cann, D. T?r,aoTB| Yawaie, Fottypridd. Fianista: Mieses Huy Duviea Yatrad, a Bessie Price, Feaygraig. Pulp DSBTTMAU. 'Yr lffafl jran Gwilya G_eat, i p h&b fod o dan 40 0 rif, gwobr 10 0 0 Traethawd, 'Haelicni Duw a gw»s. 11 Dyn.'gv'obr >5, 0 Fryddest,'Awdwr Natar/ .50 lin-.l.. 1 lu 0 Y Frcgrams i'w cael ar ol y o foca^r, gan Mr. Daoiti Tfiomas, Grocer, Toaypandf, Bethel, Abernant, Aberdar. CYNELffi EISTEDDFOD yn v Capel Vy oohod prydnawn dydd Llun, .lawrth I7eg, 1879, pryd y gwobrwyir yr yn geiswyr buddugol mewn Canu, Adrodd, a Chyfan- soddi. Beirsiaid y Canu, Mr. J. Thomas, Nazareth, Aberdar; yr Adrodd air Cyfan- soddiadau, Mr. W. Thcmas (Morfab), Aber- aman, Aberdar I', cor, heb fod dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu Yr Alarph'' gan R. Stephen (Mcelwynfab) 1 10 ,0 Ft Patti heb fod dros 12 mewn rhif a gano yn oreu "The Hunter's Farewell," gan Mendelessohn 0 8 & Y mae y programs yn baiod, ac i'w cael am y pris arfeiol gan yr Ysgrifenyddr- MR. JOHN POWELL, 2, Engineers' Row, Abernant, Aberdare. CASTELLNEDD. CYNELIR Y DRYDEDD EISTEDD- FOD FLYNYDDOL yn y Farchnadle, dydd Gwener y Groglith, 1879. Lljswydd, H. P. Charles, Ysw., Maer y Dref Arweinydd, Mr. D. Brythonfryn Griffiths Beirniad, Mr. W. T. Rees (Ahw Ddu). PRIF DESTYNAU. Ft Cor heb fod dan 150 o nifer, a gano yn oreu "Hallelujah, Amen," & Arch, y Cyfamod, gwobr 26 9 & tx C6» heb fod dan 50 o nifer, a gano ya oreu Datod mae rhwym- au oaethiwed," J. Thomas 10 Q 0 Bif Fife Band a chwareuo yn Men dair o Alawon Cymreig (y hsmi* iddewis yr Alawen a fynont)r gwabc 2 Am. y gwedill o'r testynau, yn nghyd '-a phab Kanylioa ereill, gwel y programs, i'w •ael ant y pris arferol oddiwrth yr Yegrif- enyddion,— E. WILLIAMS, 3, Albert St., Neath. J. WILLIAMS, Grocer, Melincrythan. DAYIES' » DiiHng and Refreshment Roomsy 17, CANON ST, ABERDAR^ Cofflnan Rhad 1, Coffinau Rhad! I DYMUN A JOHN THOMAS, bysbysu trigot JL-IP ion y Porth a Chwm Rhondda ya gyffredinol, yn ngwyneb yr a«%yfohiadan tlawd ar tasnach, ei fod wedi djdxd i'r darfyniad i ymgymeryd a gwneud pob maUit 0 Goffinau yn rhatach na neb yn y cwm. Cw ydych am gael Coffinau o da a phris isel, anronwch eich srchebien i f" J. THOMAS; v Carpenter & Undefwtker, North Rlê:Jd,' (Opposite Porth Station), Porth, Rhondda Valley AN AGENCY. AN AGENCY offered, worth £ 5 per igeelc For fall particulars apply to the Ch L R. S. Company, Colchester. 23 LLANCAIACH, NELSON. DYMUNA WM. Jostiss, Coed-werthwr, Adeiladydd, Melin-lifiwr, &c., Neteoa, hysbysu udalwyr y g, mydigaeth uohod, ei fod, ar gais amryw be s^onau cyfrifol, wedR ymgymeryd a gwneud Coffiuim o bob math am brisoedd mor rbcsya^ol a neb yn y faroh- nad. Dymuna hefyd duloith yn wrtisog am y gefnogaeth y mae wedi ddeirbyn fel gwerthwr Coed, Slates, Drain Pip -?, Cement 1 laster, Ironmongery, &c.; on hsfyd, wneud yn hys- bys ei fod yn harí d i roddi prisiau am bob math o adeilcdwaitb. 29 TABERNACL, RONTARDULAIS., CYNELIR EISTEDDFOD FLYNYDDOL it-i y Capel uchod. dydd Gwener y Groglith, Ebrill lleg, 1879, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn Caniadaeth, Adroddiadau, &c. Pkif DDAXIN CORAWL. £ a Co "Mae Gorphwysfa c to"]l ol," i gorau heb fod 0 dan 60 0 iif. GWJ>R 9 0 t A Xi i'r Arweinydd. Beirniad y Ganiadaeth,—Mr. R. C. Jenkins, Llanelli. Arweinydd y dydd,—P^rch. J. Jamefl (lago Ddu). Programs i'w cael gan yr Ysgrifenydd am y pris arferol.. J OliN LEWIS, Hendy, Pontardulais, R.S.P. Capel Seion, Waunariwydd. CYNELIR EISTEDDFOD Flynyddol y Capel uchod, dydd Gw-i-er y Grogliths Ebrill lleg, 1879, pryci y guohiwyir yr ym- geiswyr JlvvyddiaiiUS. Beirniad,-PRoFF. DAVIES, Lkrgollen. I PRIF DESTYNAU. rll Cor a g; no jn oreti "Datf-d mae Bh /jm.m Cuethiv ed" (J cbn Thorn s, gwobr. 8 0 O .I) r Cor a gano yn creu "Y mûe Gcrthivysfa eto'n ol (Pancerdd Gwynidd), gwobr 2 0 0 Ni ch .ninteir i unrhyw arweinydd i arwain c6r os bydd wedi enill ugain punt o'r blaen. Y mae y programs i'w cael am y pris ar- ferol, gan MR. THOMAS JOHN, New Road, Waunariwydd, Swansea. CAERSALEM, DOWLAIS. CYNELlit EISTEDDFOD yn y Capel uchod, oydd Sadwrn, Ebrill 12fed, 1879 (ddydd Gwener y Grrogl-.th). £ s. 6L TT Parti a grmo vn oreu "Y Gwlithyn," gwobr, 1 5 0 Am y Traethawd goreu "Sectau y Testament Newydd," gwobr 0 8 0 Y programs i'w cael am lic. yr un, gan JOHN T. WYNDHAM, Ysg., 25 7, Odessa St., Dowlais.