Y Goleuad

SABBATH YN Y BONTDDU. Y mae rhoddi desgrifiad cyflawn o'r hyn a gymer- ddd. ie ytl y Bontddu—ger Dolgellau-wythnos i'r Sabbath diwëtldäJj h gwbl anmhosibl. Yn wir, nid ein hymgais fjéiiJ tÎibt desgfifiad felly o hono—yn unig rhoi tystiolaeth o'n prona4 pW^'Kiol fel un oedd yn digwydd treulio y Sabbath yn èii plitfe; Fe gofir yn union pa Sabbath ydoedd, pan ddywedwi1 fflai y Sabbath ar ol ail ymweliad Mrs. Jones, Egryn, a'r lie, sef Sabbath, Chwef. 12. Amlwg oedd fod ymweliad y genhades ymroddedig hon a hwy y noswaith cynt wedi gadael argraff ddofn ar y gynulleidfa. Rhoddodd ei hanogaethau a'i gweddiau ail symbyliad iddynt i ymdrechu o newydd am wedd gwyrieb yr Arglwydd. Cyn hyny yr oedd- ynt ymron digaloni, yn ofni y caent fel ardal eu gadael heb unrhyw amlygiad arbenig. Mae'n wir eu bod ar By-a t fflisoedd wedi cadw eu cyfarfodydd gweddiau yn ddifwicli, d btlcl ffrwyth y cyfryw gyfar- fodydd yn dechreu dod i'r golwg etts taij wythnos mewn amrywiol gyfeiriadau—y bobl ieuaiile llaws o honynt wedi eu deffroi i waith, a'r canol oed yn nesau ymlaen-un o honynt yn arbenig nad gwiw ei enwi -eto, er fod y drafodaeth fel hyn rhyngddynt a Phen mawr yr eglwys yn parhau, yr oedd eu harswyd rhag iddo fyned heibio yn cynyddu. A chymeryd arno fyned yn mhellach' yr oedd y Person y naill dro ar ol y llall. Pa fbdd bynag, yn y cyfarfod gweddi y bore Sul crybwylledig-cåf ol yt ysgol—-aethant yn fwy taer i gymell arno i ddyfod i mewn (fêl y ddau ddisgybl), ac wele Efe a aeth i mewn i aros gyda hwy," A chawsant amser hyfryd! Pan gyrhaeddwyd at yr odfa ddau o'r gloch, nid oeddynt ond newydd ym- wasgaru, a deallasom eu bod wedi cael y wledd yn ei danteithion goreu-" gwledd o basgedigion breision a gloew-win puredig." Tafiwyd y cyfarfod ddau o'r gloch yn hollol rydd-dechremvyd gan un o frodyr y lie, er fod y pregethwr at y Sul wedi dyfod; a chododd y teimlad yn raddol a naturiol, gan dori allan yn awr ac yn y man,-y tan a gyneuasant yn y boreu yn dal i losgi. Cafwyd gair gan y pregethwr a ddaethai yno i'w gwasanaethu i'r perwyl am iddynt fyned ymlaen dan arweiniad yr Ysbryd, ac y ceisiai yfttau gripio y mynydd gyda hwy i gael yr un gawod. Ctyd hwy daeth dyn tal o seti uchaf y capel, sef y gwt eanol oed y cyfciriwyd ato eisoes, i'r set fawr, a dywedbdd ei ggtiadwti. Mai ei argyhoeddiad ef yd- oedd fod yn rhaid dfefffo yt eglwys, ac mai trwy y bobl ieuainc yr oedd hyn i gael ei wneyd—mai ei benderfyniad ef oedd defnyddio pob moddioil, a phob cyfleusdra mewn amser ac allan o amser, i gyraedd yr amcan hwn. Dyma ysbryd cenhadol yn ngwir ystyr y gair. Yna torodd allan i anog y bobl ieuainc wrth eu henwau i gymeryd rhan-daeth dau ymlaen i ddarllen rhanau o Air Duw, ac yr oedd y darlleniad yn effeithiol. Yna aeth ein brawd i weddi, ac un arall ar ei ol. Ond er i'r teimlad godi yn uchel, ni chafwyd y tywalltiad yn amlwg, nes i'r gynulleidfa ail ym- gynull i gyfarfod y nos. A dyma gyfarfod rhyfedd! Os oedd y dyfroedd at y fferau a'r gliniau yn nghy- farfod y prydnawn, yr oeddynt yn ddyfroedd nofiad- wy ar hyd cyfarfod y nos-yn tori allan yn llifeiriant grymus ar bob Haw. Ac nid oedd amheuaeth nad y dyfroedd sanctaidd oeddynt yn tarddu allan o dan riniog y ty.' Dechreuwyd am bump o'r gloch, ac erbyn 6 o'r gloch yr oeddynt mewn llawn hwyliau— tynai y bobl ieuainc y nefoedd i lawr deuent ymlaen yn awr yn ddiatalfa, rhai o honynt (fel y cawsom ddeall) am y waith gyntaf eriped. Am y deisyfiad- au a anfonid i fyny, yr oeddynt wedi eu trwytho gan ddagrau edifeirwch, a'u heneinio ag olew gorfoledd ac nid cynt yr esgynai y gweddiau i fyny na ddis- gynai y bendithion i lawr mewn diolchiadau cyffre- dinol trwy y gynulleidfa. Yr oedd yno le hyfryd iawn! Ni leihaodd y dylanwad o gwbl. Cyflawn- wyd y broffwydoliaeth yn llythyrenol: Yr Arglwydd a grea ar bob trigfa o fynydd Seion gwmwl a mwg y dydd, a llewyrch tan fflamllyd y nos, ar yr holl ogoniant y bydd ymddiffyn." Meddyliem fod pob adran yn yr Eglwys wedi ei chyffwrdd, oblegid deuai y gwyr a'r gwragedd ym- laen yr hynafgwyr a'r llanciau; merched ieuainc a phlant; ac fe allesid clywed y swn' y llefarai yr Iesu am dano wrth Nicodemus, er na ellid rhoddi cyfrif am dano. Yr oedd eu hateb wedi dyfod; dychwelwyd caethiwed Seion yn y lie, a gollyngwyd y carcharorion yn rhyddion-swn bolltau heiyrn yn dryllio a gefynnau pres yn toddi. Nid rhyfedd fod yno orfoledd a llawenydd na chlywsid o'r blaen ei gyffelyb o fewn y genhedlaeth bresenol. Cawsom air ar ol i'r Sabbath fyned heibio fod o 20 i 25 wedi cymeryd rhan yn y cyfarfod rhyfedd hwn -a fod 14 wedi eu derbyn i gymundeb yr eglwys y nos Wener dilynol. Dyma arwydd er daioni o'r diwedd i ardal fechan brydferth y Bontddu. Dydd o lawen chwedl iddynt mewn gwirionedd—gwyl Jiwbili y Bontddu, ys dywedai un brawd; a diau y bydd cof am dano am flynyddoedd meithion. Hyderwn y cant gynhauaf da ar ol hyn-yn canlyn y gawod gynyrchiol: toraeth o gymeriadau cryfion, tadau a mamau ymroddedig, plant yn adnabod yr Arglwydd, ac yr adeiledir Seion ar y sancteiddiaf ffydd. Oblegid dyma ganlyniad ymweliad yr Ysbryd ymhob man—dwyn pethau goreu y ddynoliaeth, a'i chyfaddasu i fod yn deml i'r Dwyfol breswylio ynddi. Ffrwyth yr Ysbryd yw cariad, llqwenydd, tangnef- edd, hirymaros, cymwynasgarwch, daioni, ffydd, add- fwynder, dirwest." (Gal. v. 22, 23). H.E.

Y DIWYGIAD YN NHRfHARRiS, ODDIWRTH Y PARCH. J. PUMSAINT .10)fES. Ynglyn ag ymweliad Mr. Evan Roberts a'n tr'^f tiif rlioddasom yn ein hysgrif o'r blaen hanes dwy Odfetion set eiddo Brynhyfryd a'r Tabernacl. Mae genyf yn awr i roi ^air o hanes yr odfeuon yn Beth- ania—capel y Meibodistiaid Calfmaidd. Dydcf lau, Chwef. 2, dechreuwyd yr odfa foreuol yn ein capel ni am ddeg o'r gloch. N'4 o-edd y eapel yn llaWQ yn y boreu, eto yr oedd yno gy'ft'&lMad hwykis; ac eff fod yr awr yn foreuol ar y dydd, gwel-som yno iawe*" o ddieithriaid yn bresenol, a rhai weds dod o bellde* mawr. Yr oeddem oil wedi edrych ymlae-# at- y dydci hwn, ac wedi gweddio llawer am i'r Arglwy44 Yin, weled a ni yn ei iachawdwriaeth fawr. GaUasefi* isddwl wrth edrych ar y gynulleidfa y boreu h-,V" eu bod 1))1 yn eael eu symud gan ddisgwyliad ang- erddol am bresenoldeb Duw. Ni siomwyd ni chwaith yn hyn, yr oedd yn odfa wjesog, a llawn o frwdfryd' edd ysbrydol. Sylwas'offlj fod y rhai a gymerasam^ ran yn y gwaith cyhoeddus yfl cySeirio at y gwag'" ogoneddwyr a'u beirniadaeth air y Diwygiwr c-Iwogf oherwydd ychydig ddyddiau cyn hyny yr oedd yflY osodiad beiddgar wedi ei wneyd arno. Biaont yn y^ gafn a doeth yn eu cyfeiriadau at elynion' y Diwyg, iad, a da iawn oedd genym am hyny yn b'fiesonol/ oblegid ofnwn fod yr eiddilod hyn sydd yn ysgftfentf yn erbyn y Diwygiwr yn bwriadu i'w beirniadafftW fach i fod yn stepping-stone i ryw fath o sylw yrf y wlad. Gwell yw eu hanwybyddu yn hollol, a gadael iddynt yn y dinodedd hwnw ag mae teilyng- dod eu talentau wedi eu gyru yn naturiol iddo. Ar waith yr odfa yn myned ihagddi, gallesid gwel'd ambsll i don o orfoledd ysbrydol yn tori dros y gyn- ulleidfa, ac yn cario pob peth o'i blaen, Gosododd yr odfa hon sylfaen ardderchog i warih y dydd. Prydnawn am 2, daeth tyrfa anferth ynghyd: Yr oedd hon yn un o'r odfeuon mwyaf tanllyd y buonJ ynddynt erioed. Aeth awel y boreu yn gorwynt yrt y prydnawn, a chafodd yr holl fangre ei hysgwyd c; un cwr i'r Hall—torodd yr holl gynulleidfa allan weddio ar yr un adeg, ac ofer yw ceisio rhoi desgrif- iad o ofnadwyaeth y He ar y pryd. Gorphenai rhai eu gweddiau o flaen eraill, ac yna codent ar eu traed, a phentyrent anrhydedd a chiod ar ben y Gwaredwr, gan ddyrchafu eu dwylaw i'r neL Gwaeddai llawer "Ti bia'r clod, wel cymer ef." Etaill a ddywedeut, Nid T hi, nid i ni, ond i'th enw cty to dod ogon- iant," a darnau eraill o benillion megis Mae- dy degwch Wedi'm henill ar dy ol," Yr oedd ugeiniau ar y llofft a'r llawr nas gwyddeirf pa beth a ddywedent, ond yr oedd yn amlwg eu bo4 yn fflamio ac yn gwreichioni fel aelvvyd o dan yn y coed. Safai rhes o ddynion ieuainc tanllyd iawn ar ffront y llofft, yr oeddynt yn newid yn fynych o ran agwedd eu corff, weithiau byddai rhai o honynt ar eu penliniau, pryd arall eisteddent, a'r foment arall safent ar eu traed ac ysgydwent eu breicbiat1 fel y gwna canghenau y goedwig o dan chwythiad nerthol y corwynt. A dywedyd yr oil a elai drwy ein meddwl ar y pryd, yr oedd ofn arnom rhag i rai o honynt syrthio dros ymyl y 'gallery.' Yr oedd y lie fel crochan berwedig, ac angherdd tan tragwyddol yn llosgi o dano, nid wyf yn meddwl fod yno neb yn oer, ymddangosai pob un wedi ei gynhyrfu i waelod- ion ei enaid. Gyda gryn anhawsder y llwyddasoJU i gael ychydig o dawelwch i dynu y rhwyd, a chaw; som fod yno galonau parod i dderbyn y Ceidwad i fod yn rhan ac etifeddiaeth iddynt dros byth. Gall- pobl 1859 dd'od ymlaen bellach a'u hanesion. "Gwel- som bethau anhygoel heddyw." 0 drugaredd yr Arglwydd mae ein tro ninau wedi d'od. Os ca y rhai sydd ar dan yn awr fyw i wel'd Diwygiad arall, gobeithio y taniant gyda hwnw drachefn. Am 6, gorlanwyd ein capel, ni fu y fath lawnder o bobl erioed yn ein haddoldy. Cododd yr hwyl yn gynar yn hanes yr odfa hon, ac yr oedd yr holl le megis yn boddi mewn caniadau ac odlau ysbrydol. Buom yn bersonol mewn petrusder pa beth i wneyd o dan yr amgylchiadau, gan nad oedd Mr. Evan Rob: erts yn alluog i ddod i'n capel ni (Bethania), teimlai oblegid ei wendid corfforol fod ymweled a dau gapel yn ddigon iddo. Beth bynag, barnwyd genym mat gwell oedd hysbysu y dyrfa o hyny. Derbyniodd y gynulleidfa yr hysbysiad yn ganmoladwy, ac er y gwyddai pawb yn awr na fuasai Mr. Roberts yn dod i Bethania,, nid aeth neb allan o'r capel, ac ni wan- ychodd y gorfoledd na'r hwyl, aeth y cyfarfod ymlaeo. yn fuddugoliaethus. Gwelsom adeg y buasai hys- bysu peth o'r fath ar ganol odfa yn ddinystr iddi, ond profodd y bobl yn eu hymddygiad fod cael Ysbryd y Diwygiad yn bob peth ag oedd eisiati arnynt. Cawsom ni yn Bethania brawf ychwanegol nad yw y Diwygiad yn glymedig wrth bersonaU. Dydd mawr yr wyl oedd hwn i ni, a bydd yn gys- egredig byth yn ein cof. Dywedodd llawer o dd1- eithriaid wrthym ar ddiwedd y dydd na buont erioed mewn ffwrnes boethach, a'u bod yn gobeithio y delal llawer allan o honi fel aur wedi ei buro trwy dan. Yr ydym eisoes wedi derbyn 118 i holl freintiaU yr eglwys yn Bethania, ac mae 35 o ddycliweledigioll eto yn aros am adeg eu derbyniad i'r eglwys. Y Duw sydd wedi eu galw rnor effeithiol a fyddo eto yn gynhaliaeth ysbrydol iddynt ar y daith. Para 1 gynyddu mae rhif y dychweledigion yn ein tref, a pharhau a wna y tan Dwyfol i losgi ar ein hallorau.

Y DIWYGIAD YN FFESTINIOG. .ODDIWRTH Y PARCH. J. R. JONES, B.A Da genym ddweyd'fod yr Arglwydd yn parhau cofio ni yma yn nylanwadau ei Y'sbryd, ac fod y^1. bethau grymus yn cael eu teimlo o hyd. Er's wythnosau yr ydym wedi dechreu cynal cyfarfodyo gweddi i'r plant, ac y mae hyd yma wedi bod Y